Katimerini gazetesi, Dedeağaç Limanı’nın ABD için gerçek rolünü ve öncelik statüsünü ele alan, aynı zamanda limanın Yunanistan için stratejik önemini irdeleyen bir analiz yayımladı. Haberde, 2020 yılından bu yana Dedeağaç Limanı üzerinden gerçekleştirilen askeri sevkiyatlar hakkında ayrıntılı bilgiler paylaşıldı.

Analizde, Dedeağaç’taki Amerikan varlığının bir "askeri üs" niteliğinde olmadığı ancak özellikle 2021’den itibaren ABD Silahlı Kuvvetlerine ait binlerce araç, helikopter, zırhlı araç ve zırhlı muharebe aracının NATO’nun Doğu Kanadı’na (başta Romanya ve Bulgaristan olmak üzere) demiryolu ile taşınmasında kritik bir rol oynadığı vurgulandı. Ayrıca, limanın Ukrayna’ya gönderilen yardımların ulaştırılmasında da önemli bir geçiş noktası haline geldiği kaydedildi.

ABD VE YUNANİSTAN ARASINDAKİ SAVUNMA İŞ BİRLİĞİ
Analizde, ABD’nin Dedeağaç’ı askeri sevkiyat için kullanımının, 2019 yılında dönemin ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo ve Yunan yetkililer tarafından imzalanan Savunma İşbirliği Anlaşması’na (MDCA) dayandığı hatırlatıldı. Bu anlaşmanın, ABD’nin Dedeağaç Limanı’nı askeri ve lojistik amaçlarla kullanmasına imkan tanıdığı belirtildi. Kathimerini’ye göre anlaşmada, ABD’nin Yunanistan’daki sivil altyapıyı sürekli ve münhasıran kullanmayacağı ancak ihtiyaç halinde öncelikli erişim hakkına sahip olacağı belirtildi.

Anlaşmanın imzalanmasından hemen önce, Eylül 2019’da, limandaki büyük gemilerin girişini engelleyen batık tarama gemisi “Olga”nın çıkarılmasıyla, Dedeağaç Limanı’nın daha büyük ölçekli askeri taşımacılığa elverişli hale getirildiği ifade edildi.

ANLAŞMANIN YENİLENMESİ
Analizde, 2021 yılında ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken ve Yunan mevkidaşı Nikos Dendias tarafından imzalanan genişletilmiş MDCA anlaşmasıyla, ABD’nin kullanabileceği alanlar arasına Meriç bölgesindeki Yannuli Askeri Kampının da eklendiği hatırlatıldı. Bunun, ABD’nin bölgedeki askeri hareketliliğini artırma gerekliliği doğduğunda kullanabileceği yeni bir alan sağladığı kaydedildi.

Kathimerini, ABD’nin Dedeağaç’taki askeri varlığını güçlendirmek için yatırım yapmayı planladığını belirtti. Bu planların, Joe Biden döneminde başlatılan küresel ABD askeri varlığını gözden geçirme süreciyle paralel olarak yürütüldüğü ifade edildi. Ancak analize göre, ABD’nin Dedeağaç’tan çekilmesine dair herhangi bir plan bulunmuyor.

DEDEAĞAÇ ÜZERİNDEN YAPILAN ASKERİ SEVKİYATLAR
Kathimerini, 2020-2024 yılları arasında Dedeağaç üzerinden taşınan personel ve askeri araçların sayılarını da açıkladı.

• 2020: 225 askeri araç, askeri malzeme, Bradley tipi zırhlı muharebe araçları (IFV) ve diğer askeri ekipmanlarla birlikte 114 ABD askeri taşındı.
• 2021: 8 kargo gemisi, 983 ABD askeri, 166 helikopter, 2.760 araç ve zırhlı araç taşındı.
• 2022: 7 kargo gemisi, 784 ABD askeri, 5.009 araç ve zırhlı araç taşındı.
• 2023: 7 Amerikan kargo gemisi, 296 ABD askeri, 4.800 askeri araç ve zırhlı araç ile 19 helikopter bölgeye ulaştırıldı.
Kathimerini, Dedeağaç’ın yalnızca ABD için değil, diğer NATO müttefikleri için de önemli bir askeri lojistik merkezi haline geldiğini belirtti. İngiltere, Fransa ve İspanya’nın yanı sıra daha küçük NATO ülkeleri de bölgedeki sevkiyatlara aktif olarak katılım sağladı.

TÜRKİYE’YE ALTERNATİF
Analizde, Dedeağaç’ın NATO operasyonları açısından öneminin yalnızca Ege’den Baltık’a taşınan askeri malzemeyle sınırlı olmadığı, aynı zamanda Boğazlar üzerindeki kontrolü elinde tutan Türkiye’ye alternatif bir güzergâh sunması nedeniyle de stratejik bir değer taşıdığı vurgulandı.

Montrö Sözleşmesi gereğince, Türkiye’nin savaş durumlarında Boğazları kapatma yetkisine sahip olduğu hatırlatılarak, Dedeağaç Limanı’nın, Ukrayna krizi gibi durumlarda Doğu Avrupa’ya askeri sevkiyat için güvenilir bir alternatif sağladığı ifade edildi.

Kathimeri gazetesinde yer alan analiz şu ifadelerle son buldu: “Bu alternatif güzergâhın NATO açısından sağladığı avantajlar, doğal olarak ABD’nin bölgedeki varlığını gerektiriyor. İşte bu nedenle, Türkiye, Dedeağaç’ın transit liman olarak artan rolünden büyük rahatsızlık duyuyor. Bunun yanı sıra limanın bir diğer önemli işlevi de Yunanistan ile Bulgaristan arasındaki enerji bağlantısını güçlendirmesi. Limanda bulunan Yüzer LNG Terminali (FSRU), Bulgaristan’ın son üç yıldır büyük ölçüde Yunanistan üzerinden enerji ithalatına bağımlı hale gelmesini sağlamış durumda.
Sonuç olarak, Dedeağaç Limanı, hem ABD ve NATO açısından askeri bir lojistik merkezi olarak hem de enerji güvenliği açısından stratejik bir nokta haline gelmiş bulunuyor.”