Avrupa kıtası, 1980 yılından bu yana aşırı hava olayları ve iklimle bağlantılı felaketler nedeniyle 790 milyar eurodan fazla ekonomik kayıp yaşadı. Avrupa Çevre Ajansının (EEA) son raporu, kıtanın giderek artan iklim krizinin etkileri karşısında ne denli savunmasız olduğunu gözler önüne serdi.

Rapora göre Almanya, 43 yıllık süreçte toplam 180 milyar euro zarar görerek iklim felaketlerinden en çok etkilenen ülke oldu. Almanya’yı 135 milyar euro ile İtalya, 130 milyar euro ile Fransa, 97 milyar euro ile İspanya takip etti.

Ancak 21. yüzyıla odaklanıldığında tablo biraz değişiyor. Almanya, İtalya, Fransa ve İspanya’dan sonra Avusturya, Belçika, Çekya, Portekiz, Romanya ve Slovenya gibi ülkeler de önemli miktarda zararla karşı karşıya kaldı. Bu altı ülkenin her biri 12–15 milyar euro aralığında ekonomik kayıplar yaşadı.

EN BÜYÜK TEHDİT: SEL VE SICAK HAVA DALGALARI
Avrupa’da yaşanan ekonomik kayıpların başlıca nedeni, artan sıklık ve şiddetteki sel ve aşırı sıcak hava dalgaları. Birleşmiş Milletlerin Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli’ne (IPCC) göre bu olayların hem sıklığı hem etkisi, küresel sıcaklık arttıkça daha da yoğunlaşacak.

ZENGİNLER AYAKTA KALIYOR, YOKSULLAR DAHA ÇOK YIKILIYOR
Zengin Avrupa ülkeleri, büyük toplam kayıplara rağmen bu zararları daha hızlı telafi edebiliyor. Ancak daha az gelişmiş ülkeler için daha küçük zararlar bile büyük ekonomik sonuçlar doğuruyor. Örneğin Slovenya, Belçika ve Almanya gibi Batı ve Orta Avrupa ülkeleri, kilometrekare başına düşen zarar açısından başı çekerken; İzlanda, Finlandiya ve Estonya gibi ülkeler bu listede daha gerilerde yer alıyor.

KİŞİ BAŞINA ZARARDA SLOVENYA ZİRVEDE
1980–2023 döneminde Slovenya, kişi başına 8.733 euro zarar ile açık ara zirvede. Onu Lüksemburg (2.694 euro), İsviçre (2.685 euro), İtalya (2.330 euro) ve İspanya (2.279 euro) takip ediyor. En düşük kişi başına zarar ise Kosova (10 euro), Karadağ (41 euro) ve İzlanda (87 euro) olarak kayıtlara geçti.

SİGORTA KORUMASI YETERSİZ
EEA’nın verilerine göre, Avrupa ülkelerinin çoğu iklim felaketlerine karşı yetersiz sigorta sistemlerine sahip. Fransa ve İspanya, kamu-özel sektör iş birliğiyle oluşturulmuş ulusal sigorta sistemleriyle öne çıkarken, en az 16 AB ülkesi toplam zararın yüzde 90’ından fazlasını sigorta kapsamı dışında bırakıyor. Yalnızca Danimarka, iklim zararlarının yarısından fazlasını sigorta ile telafi edebiliyor.

2009 yılında yıllık ortalama 2,5 milyar euro olan sigortalı zarar miktarı, 2023’te 4 milyar euroya ulaştı.

YUNANİSTAN İKLİM FELAKETLERİNE KARŞI SAVUNMASIZ
Yunanistan’da iklimle bağlantılı felaketlere karşı sigorta, hâlâ büyük ölçüde gönüllü ve özel sigorta şirketleri aracılığıyla sunuluyor. Fransa veya İspanya’daki gibi zorunlu ve kamu destekli bir sistem bulunmuyor. Ülkede sigortasızlık oranı yüzde 90’ın üzerinde, yani sel, orman yangını veya fırtına gibi olaylardan doğan zararların çok büyük kısmı karşılıksız kalıyor.

Uzmanlara göre bu durum, Yunanistan’ı yalnızca ekonomik açıdan değil, toplumsal olarak da yüksek riskli bir bölge haline getiriyor.