Bölgenin en önemli tarım ürünlerinden biri olan pamuk üretimi, düşük fiyatlar ve yükselen maliyetler nedeniyle ciddi bir krizle karşı karşıya. Ülkenin önde gelen pamuk merkezlerinden Batı Trakya’da üreticiler, kilo başına fiyatın 35 cent civarında seyretmesi nedeniyle zor günler geçiriyor. Masrafları karşılamakta dahi zorlanan üreticiler, hükümetten acilen bir destek paketi açıklamasını bekliyor.

Üreticiler, OPEKEPE skandalının kendilerini doğrudan etkilediğini belirterek, “Bizim dahlimiz olmayan bir skandalın bedelini biz ödüyoruz. Bu kabul edilemez, mutlaka çözüm bulunmalı.” çağrısında bulunuyor.

Bölgede pamuk üretimiyle geçimini sağlayan çiftçiler yaşanan sıkıntıları GÜNDEM’e anlattı.

GÜRKAN HASAN:
“TOHUMDAN BAŞLAYAN ARTIŞ, FİYATLA BİRLEŞİNCE ÜRETİCİ ÇIKMAZA GİRDİ”
Rodop iline bağlı Salmanlı köyünde 10 yıldır aktif çiftçilik yapan Gürkan Hasan, fiyat artışlarının ilk olarak tohumda başladığını anlattı. Hasan, üreticinin acilen destek programına ihtiyaç duyduğunu belirtti.

Genç üretici Gürkan Hasan, “Babamdan itibaren ailem pamukçuluk yapıyor. Aktif olarak son 10 yıldır çiftçilik yapıyorum ve artık kendi adıma çalışıyorum. Yeni sistemle birlikte tarlaların tamamını kendi üstümeze alıyoruz ve belli bir oranını, yani yüzde 25’ini buğday veya başka bir ürünle ayarlıyoruz.” diye konuştu.

Gürkan Hasan sözlerini şöyle sürdürdü: “Pamuk tohumlarının fiyatı bu yıl yüzde 15–20 arttı. Ben kendi pamuğumu kendim ekiyorum ve kendim topluyorum. Pamuk fiyatı ne yazık ki beklediğimizin altında seyrediyor. Şu an ortalama fiyat 35 cent civarında. Fiyat pamuk borsasına göre değişiyor; en yüksek fiyat 38 cent oldu. Fiyatı açık bıraktığınızda borsadaki fiyat yükselirse daha yüksek fiyattan satabiliyorsunuz. Ancak çiftçimizin paraya ihtiyacı olduğu için alımlar başlayınca pamuğunu satmak istiyor. Paraya ihtiyacı olan o günün fiyatından satıyor. Kimsenin bekleme lüksü yok maalesef.”

“OPEKEPE SKANDALINDA DAHLİMİZ OLMADIĞI HALDE BEDELİNİ BİZ ÖDÜYORUZ”
OEKEPE skandalının pamuk üretimine olan olumsuz etkilerini de anlatan Hasan, “Ne yazık ki bu skandal bizleri olumsuz etkiledi. Yunanistan genelinde bütün çiftçiler ve bütün üretimler OPEKEPE skandalından son derece olumsuz etkilendi. Yetkililer, çiftçiyi sorumlu olmadığı bu durumdan acilen kurtarmalı. Sektörde yaşanan problemler yetmezmiş gibi bir de bu skandal konusu çıktı. Yeni sistem yüzünden küçük üreticiler zarar gördü. Ödemeler düştü. Geçen yılki kuraklık nedeniyle AB desteklerinden verilecek dönüm başında 90 euro olması gereken destek, OPEKEPE skandalı yüzünden önce 50 euroya, sonra 40’a, 30’a, derken şu anda 18 euroya kadar indi. Yolsuzluklar büyük. Avrupa Birliği’nden gelen ödenek de düşürüldü. Bizim üretici olarak bu skandalda bir dahlimiz olmamasına rağmen bedelini ödüyoruz. Devletin bu duruma bir çare bulmasını bekliyoruz.” ifadelerini kullandı.

“DEVLET TABAN FİYAT UYGULAMASINI BAŞLATMALI”
Hasan, üretimin sürdürülebilirliği için taban fiyat uygulamasına ihtiyaç olduğunu belirterek, “Devletin bu uygulamayı başlatması şart. Üretici en azından taban fiyatın altına düşmeyecek şekilde garantilenmeli. Bu hem üretimi teşvik eder hem de rekabeti artırır. Üretim maliyetleri ciddi boyutta artmış vaziyette. 100 dönüm pamuk ektirmenin maliyeti yaklaşık 4 bin euro civarında. Belki daha da fazla. Ekim ve toplama masrafları çok yüksek. Dönüm başına çıkan ürün miktarı da çok önemli.” dedi.

“SİSTEM GENÇLERİ TARIMA TEŞVİK ETMİYOR”
Mevcut sistemin gençleri tarım sektörüne girmeye teşvik etmekten çok uzak olduğunu dile getiren Gürkan Hasan, “Ne yazık ki gençlerin tarıma yönelmesini teşvik edici bir durum yok. Fabrika yok, altyapı yok. Lavanta, bayır çayı gibi ürünler eksek de işleme imkanı yok. Gençler için cesaretlendirici bir durum yok.” diye konuştu.

ALİ SÜLEYMAN:
“MALİYETLER KATLANIYOR, FİYAT YERİNDE SAYIYOR”
Rodop ilinde yaklaşık 200 dönüm pamuk eken Ali Süleyman, fiyatların üreticiyi memnun edecek seviyede olmadığını, herkesin bakanlığın ilan edeceği yardımı can kulağıyla beklediğini söyledi. Ali Süleyman, pamuk üreticilerinin içinde bulunduğu durumu ve sorunları şu sözlerle anlattı:

“Şu anda kilo başına 35 lepta veriliyor. En azından 70 olması lazım. Masrafları karşılamak için dönüm başı 500 kilo üretmek gerekiyor. Fakat en iyi durumda bile dönüm başına üretilen pamuk miktarı 350 kilo civarında. Tabii bu fiyat için konuşuyorum. Eğer fiyat artarsa o zaman farklı şartlar söz konusu olur. Üreticinin en büyük sıkıntısı maliyetler. Bu masraf kalemi her yıl değişiyor. Mazot, gübre, ilaç, tohum ve elektrik sürekli zamlanıyor. Ama ürün fiyatı artmadığı gibi düşüyor. Eğer ek bir yardım – destek programı olmazsa çok büyük sıkıntı yaşanır. Biz tarım bölgesiyiz. Tarımı ayakta tutmak hükümetin görevidir. Şu anda çiftçiler arasında öyle bir şikayet var ki, her geçen gün artıyor. Geçtiğimiz günlerde birkaç eylem oldu ancak ciddi bir önlem alınmazsa bu eylemler büyüyecek gibi görünüyor. Bölgemiz tarım bölgesi, hayvancılık bölgesi deniyor. Ancak tarımın, hayvancılığın gelişmesi için ciddi bir önlem alınmıyor. Gençlere sesleniyorlar ve üniversite sınavında herkes tıp, diş, hukuk falan tercih etmesin, tarımla ilgili bölümler seçin, tarımı terk etmeyin deniyor. Ancak gençlerin tarımı tercih etmesi için, tarlayla bütünleşerek bir hayat kurmaları için ne yapılıyor? Aslında pek bir şey yapılmıyor. Devletin bu konuyu iyice düşünmesi lazım. Ama her şeyden önce çiftçinin ve bölgenin büyük bir krize girmemesi için acil bir önlem planı hazırlaması ve bunu duyurması gerekiyor. Çiftçinin beklentisi bu.”

FİKRET DAĞLI:
“BUGÜNKÜ FİYATLA MASRAFLAR ÇIKMIYOR”
Yıllardır pamuk üretimi yapan Fikret Dağlı, mevcut fiyatlarla üretimin ancak masrafı karşıladığını söyledi.

Fikret Dağlı sorunları şöyle dile getirdi: “Bende yaklaşık 90 dönüm pamuk var. Şu anki fiyatla, dönüm başına en az 450 – 500 kilo pamuk üretmemiz gerekiyor ki masraflar karşılansın. 500 kilo pamuk çıkarırsan, bugünkü fiyatla ancak masrafını karşılıyorsun. Şu anda bölgemizde üretilen pamuk 35 centten satılıyor. Beklentimizin çok altında bir fiyat.”

GÜNDEM’in, “Bölgemizdeki üreticilerin dönüm başına aldığı pamuk miktarı nedir?” sorusunu yanıtlayan Fikret Dağlı, “Dönüm başına 450 – 500 kilo pamuk çıkaranın olduğunu sanmıyorum. En iyi sulanan tarlalar dahi 350 kilo, en fazla 400 kilo pamuk döker. Dönümde en azından 150 euro masraf var. Bugün fiyat ne yazık ki son derece yetersiz. İnşallah önümüzdeki haftalarda bir artış, bir iyileşme olur. Olmazsa zor günler bizi bekliyor.” diye konuştu.

Dağlı, pamuk üreticisinin beklentilerini de şu sözlerle dile getirdi:
“Bugün pamuğun kilosu 70 centten aşağı oldukça zarardasın. Bundan iki – üç yıl önce güzel bir fiyat verilmişti pamuğa. Üretici hayli memnundu. Hatta demişlerdi ki; pamuk iyi para yaptı. Geçen sene 50 cent civarındaydı. Bu sene daha aşağı düştü. Yani iki seneden beri durum daha kötü. Üretici primlerini alamadı. Çiftçinin mart ayıdan bu yana cebine toplu para girmedi. Bu düşündürücü bir durum. İnsanlar gazını, ilacını, tohumunu, gübresini, her şeyini aldı. Parasını ödedi veya ödeyemeyen borçlandı. Ama cebine henüz toplu bir para girmedi.”

“MAZOT İADESİNİN KAPSAMI SINIRLI OLDU”
Başbakanın açıkladığı mazot fiyatının bir kısmının iade edileceğine dair önlemi de değerlendiren Fikret Dağlı, “Ne yazık ki bu da hiçbir işe yaramadı. Zaten çiftçilikten emekli olanlara bu para verilmiyor. Yan geliri olanlara da verilmiyor. Mesela ben rençberlik yapıyorum ama aynı zamanda bir fabrikada çalışıyorsam bu parayı alamıyorum. Emekliyim, o zaman da alamıyorum.” dedi.

Fikret Dağlı sözlerine şöyle devam etti: “Bölgemizde biliyorsunuz sanayi yok. Ya çiftçilik yapacaksın ya da hayvancılık. Biliyorsunuz köylerde eskiden tütüncülük vardı, hayvancılık vardı. Bunlar bitti. Koyun besiciliğine dayanan hayvancılık vardı. O da şimdi hastalıktan dolayı hemen hemen köylerde kalmadı desem yeri var. Evet, tütün dersen fiyatları yardım etmedi. Halk büyük oranda onu da bıraktı. Almanya’ya, Hollanda’ya gitti. Pamuk üretimi şu anda zor bir dönemden geçiyor. Hükümetin bu süreçte üreticinin yanında olması ve yardım paketi açıklaması gerekiyor. Bu bizim beklentimiz. Sadece bizim değil, ülke genelinde tüm pamuk üreticisinin beklentisi. Bir yardım – destek programı mutlaka hayata geçirilmeli. Çünkü bu yılki fiyat oldukça düşük ve beklentilerin uzağında.”

“GENÇLERİN TARIMA YÖNELMESİ İÇİN HİÇBİR TEŞVİK YOK”
Genç nesillerin tarıma olumlu bakmak için gereken adımların atılmadığını vurgulayan Dağlı, “Kim toprağa yatırım yapsın? Yani bu insanlar tarıma yatıracağı parayla gidip bir daire, bir dükkan alsa bir geliri oluyor. Çünkü toprağın geliri yok. Böyle devam ettiği sürece gençler bu işlere girmez artık. Girmesin zaten.” dedi.

Tarımla ilgili programlara da değinen Dağlı, “Bazı programlar var. Bence bunların büyük kısmı aldatıcı program. Sana diyor ki, 10 sene, beş sene bu programdasın ve çıkamazsın. Sen o programa imza attın. Evet. Peki bu maliyetle o zaman ne edeceksin?” ifadelerini kullandı.

Hayvancılıkta yaşanan sorunlara da dikkat çeken Dağlı, “Geçen gün bir tanıdığımızın koyunlarını hastalık gerekçesiyle kestiler. 120 koyun kestiler. Bu kesilen koyunlar için adam kış hazırlığını yaptı. Yemini aldı, yoncasını aldı. Koyunlar kesildi. Bir kuruş para almadı. Nasıl ödeyecek? Koyun da alamıyor. Elinde kaldı. Bu söylediğim şeyler son bir yılda çıktı. Sanki hayvancılığı bitirmek istiyorlar gibi bir durum var.” diye konuştu.

ERDOĞAN ARİF:
“25 YIL ÖNCE PAMUĞU 1 EUROYA SATIYORDUK, BUGÜN ÜÇTE BİR FİYATINA VERİYORUZ”
Gümülcine’nin Muratlı köyünde yaşayan Erdoğan Arif de bölgedeki pamuk üreticisinin mevcut şartlarda ek yardım dışında başka bir çaresinin olmadığını söyledi.

Erdoğan Arif şöyle konuştu: “Tam 40 yıldır tarlanın içindeyim. Her türlüsünü gördüm. Drahmi varken hatırlıyorum pamuğun kilosunu 340 euroya sattık. Yani 1 euroya sattık. Şu anda 25 yıl sonra o dönemde sattığımızın üçte biri fiyatına satıyoruz. 35 – 40 cent civarında gidiyor pamuğun kilosu. Ciddi anlamda düşük bir fiyat. Bu yıl neden böyle oldu bilemiyoruz. Kalitede bir değişiklik olmadı. Çiftçi kesimi, özellikle de pamuk üreticisi hükümetten, bakanlıktan ekonomik yardım bekliyor. Başka türlüsü düşünülemez. Kuraklık tazminatı olarak bir yardım yapılacağını ilan ettiler ancak henüz verilen bir şey yok. Bu yardımları zamamında bekliyoruz. Zamanında verilmediği takdirde pek bir anlamı kalmıyor. OPEKEPE skandalı hepimizi şaşırttı. Balık baştan kokar diyorlar ya; burada balığın tamamı kokmuş. Ne yazık ki bu yanlışların, bu skandalların bedelini biz ödüyoruz. Kuraklık tazminatı bile bu skandal nedeniyle hem düştü, hem geçikti. Diğer primler de geçikti. Mutlaka harekete geçilmeli ve çiftçiye destek verilmeli. Bu fiyatlarla işimiz çok zor. Sadece şahsen kendi durumumuz değil, genel olarak tarım sektörü zora girecek. Devletin bu bölgeyi tarım bölgesi olmaktan çıkartmak istediğini sanmıyorum. Tohum, ilaç, gübre bütün kalemlerin fiyatları arttı. Şimdi de pamuk fiyatı iyice düştü. Dediğim gibi mutlaka bir çare bulunmalı.”