Bölge insanı için önemli bir gelir kaynağını oluşturan kiraz üretimi, her geçen yıl biraz daha artıyor. Son günlerde bölgede etkili olan aşırı rüzgar ve fırtına ise kirazı olumsuz etkiledi. Rodop Kiraz Kooperatifi Başkanı Ferruh Topal ve Yaka bölgesindeki kiraz üreticileri GÜNDEM’in sorularını yanıtladı.

Öte yandan bu yıl 15. yapılan “Kiraz Festivali” Yassıköy Belediyesi tarafından gerçekleştirildi. Olumsuz hava şartları halk festivale yoğun ilgi göstermesine engel olamadı. Bölgemizdeki derneklere bağlı ekiplerin konser ve gösterilerinin yanısıra ünlü şarkıcı Zafiris Melas’ın konserini çok sayıda kişi izledi.

Rodop İli Kiraz Kooperatifi Başkanı Ferruh Topal, bu yılki kiraz üretimiyle ilgili olarak GÜNDEM’e konuştu. Bölgede iki bin civarında kiraz üreticisi olduğunu söyleyen Topal, yılda 1,5 milyon kilo kiraz üretildiğini anlattı.

Kirazın bölge insanı için ciddi bir gelir kaynağı olduğunu ifade eden Kooperatif Başkanı, “Kiraz, artık bir alternatif ürün ve alternatif gelir olmanın yanı sıra geçim kaynağı olma yolunda. Fakat hava şartlarının olumsuz olduğu yıllarda üretici ciddi sıkıntılar yaşıyor. İçinde bulunduğumuz yıl, ne yazık ki böyle bir yıl olmak üzere. Çünkü gerek hava şartları, gerekse üründeki kalitesizlik kirazımızı olumsuz etkiledi. Herşeye rağmen bölgemizdeki kiraz üretimi her geçen yıl artıyor. Gelecekte kirazın Rodop ili ve Yaka bölgesiyle özdeşleşmesi gerekir.” diye konuştu.

“HASAT GEÇ BAŞLADI”

Bu yıl Yaka kirazının üreticiler için hüsran yılı olduğunu söyleyen Topal, son günlerde esen şiddetli rüzgarın kiraza ciddi zarar verdiğini söyledi.

Bölgedeki kiraz üreticilerinin zor günler geçirdiğini kaydeden Topal, “Bu yıl itibariyle Yaka bölgesindeki kiraz üreticileri çok zor günler geçiriyor. Her şey iyi giderken, bölgede esen şiddetli rüzgar kirazlarımıza büyük zarar verdi. Bir de bu yıl hava şartlarından dolayı üretimde geçikme oldu. Çünkü bizler her yıl 10 – 12 Mayıs tarihlerinde kiraz toplamaya başlıyorduk. Ancak bu yıl 27 Mayıs tarihinde başladık. Bu da ciddi bir geçikmeyi işaret ediyor. Bizler kirazımızı diğer ülkelere pazarlayana kadar başka ülkelerde kirazlar bölgeye gitmiş oldu. Dolayısıyla pazar konusunda da ciddi sıkıntılar yaşandı.” diye konuştu.

“HAVA ŞARTLARINDAN DOLAYI BU YIL KİRAZLARIMIZ İYİ DÖLLENEMEDİ”

Bu sezon kirazdaki fiyatlandırma konusuna da değinen Topal sözlerine şöyle devam etti: “Geçen yıl yağmur yağmasına rağmen ilk ve son gün kilosuna 1,70 euro ödenirken, bu yıl 1,20 ile 1,30 euro aralığında oldu. Bunun da çok az bir miktarda ödendiğini söyleyebilirim. Bunun tek sebebi, bu yıl bölgede yaşanan iklim şartlarıdır. Bir de kirazlarımız açtığı zaman yüksek kesimlere ve bölgeye kar yağdı. Bu yüzden kirazlarımız iyi döllenemedi ve beklenen kalite olmadı. Bu durumu ELGA yetkililerine ilettik. Maalesef ELGA’dan, bununla ilgili herhangi bir tazminat ödemesinin yapılmadığını öğrendik.”

“RÜZGAR ÖZELLİKLE NAPOLYON VE TAŞ KİRAZINA ZARAR VERDİ”

Geçtiğimiz hafta sonu bölgede esen şiddetli rüzgarın kirazlara büyük zarar verdiğinin altını çizen Topal, özellikle Napolyon ve Taş kiraz çeşitlerinin ciddi anlamda etkilendiği belirtti. Bu durumun böyle devam etmesi halinde kirazın 0,40 euronun bile altına düşme ihtimalinin olduğunu belirten Kooperatif Başkanı, “Öyle tahmin ediyorum ki, bu yıl Yaka bölgesi çok zor günler geçirecek. Hatta kışı zor geçirecek. Bunun yanında Avrupa ile Rusya’da yaşanan ekonomik ve ticari kriz ile ambargo olayı da bizi olumsuz yönde etkiledi. Şu anda kooperatifin sattığı ve temasta olduğu bazı Avrupa ülkeleri var. Kirazımızı Almanya, Belçika, Hollanda, İngiltere, Fransa gibi ülkelere veriyoruz.” ifadelerini kullandı.

“BU YIL KİRAZ ÜRETİMİNDE GECİKME YAŞANDI, BU DA ÜRETİCİYE OLUMSUZ YANSIDI”

Fiyatların geçen yıla oranla düşük seyirde olduğunu dile getiren Topal sözlerine şöyle devam etti: “Yaka kirazı bu yıl hava şartlarından dolayı pazara geç girdi. Dolayısıyla pazarlamacı firmalar, kirazları başka noktalardan temin etme yoluna gittiler. Bu da Yaka kiraz üreticisinin aleyhine oldu. Çünkü geçen yıl kirazlarımız tam zamanında yetişmiş ve ilgili pazarlara ulaşmıştı. Hatta öyle ki, geçen yıl bu zamanda Yaka kirazının hasat zamanı sona gelmişti. Bu yıl ne yazık ki üretimde ve hasatta geçikme yaşandı.”

Bölgede çok sayıda ailenin geçimini kirazdan sağladığını kaydeden Ferruh Topal, “İki bin civarında aile kiraz üretimiyle uğraşıyor. Bölgede yıllık kiraz üretimi ise 1,5 milyon kiloyu aşıyor. Bu üretim her geçen yıl giderek artıyor. Yaklaşık 10 bin dönüm ekili kiraz arazisi olduğunu tahmin ediyoruz. Artık bölgedeki kiraz üreticimiz de her geçen yıl daha bilinçli şekilde ürünlerini yetiştirmeye çalışıyor. Üreticilerimiz, üretilen kirazın ne kadar kaliteli olduğunun da bilinci içindeler. Dolayısıyla herkes emeğinin karşılığını almak istiyor. Ancak bu yıl hava şartlarından dolayı işler iyi gitmedi. Üreticiler üzgün ve moralsiz.”

“ÖNÜMÜZDEKİ YIL DA BÖYLE OLURSA İŞİMİZ DAHA ZOR OLACAK”

Her geçen yıl bölgedeki kiraz üretiminin arttığını anımsatanTopal, “Bir çok aile her geçen yıl yeni dikimler yapıyor. Dolayısıyla bu da bölgede kiraz üretiminin artmakta olduğu anlamına geliyor. Ancak önümüzdeki yıl da, bu yıla benzer bir durum olursa işimiz daha zor olacak. Devlet tarafından çeşitli programlar çerçevesinde kiraz arazilerinin üzeri örtülebiliyor. Fakat bunun için iyi hazırlanmış bir altyapı olması gerekiyor. Maalesef bizim böyle imkanlarımız yok. Çünkü kiraz ekili arazilerimiz bir arada değil, çoğu küçük küçük arazilerde ekili. Bu da bizim içim bir dezavantaj oluşturuyor.” diye konuştu.

“ELGA TARAFINDAN HİÇ OLMAZSA ZARARLARIMIZIN BİR KISMI KARŞILANMALI”

Kooperatifin zarara uğrayan kiraz üreticileri için ELGA’ya (Tarım Tazminatları Kurumu) başvurduğunu anlatan Topal sözlerini şöyle sürdürdü: “Bölgemizde etkili olaran rüzgar ve fırtına nedeniyle ELGA’ya başvurduk. Rüzgarın kirazlara verdiği zarar ELGA’nın zarar kapsamına giriyor. ELGA’nın bölgede incelmelerde bulunup zararlarımızı tazmin etmelerini bekliyoruz. Bu konuda bize ödeme yapılması halinde, hiç olmazsa zararlarımızın bir kısmı karşılanmış olur diye düşünüyoruz. İncelemelerin tamamlanarak sonucun açıklanmasını bekliyoruz.”

KİRAZ ÜRETİCİSİ GÜNDEM’E KONUŞTU

Bölgedeki üreticileri ziyaret GÜNDEM, vatandaşların yaşadıkları sıkıntıları dinledi. Üreticiler, kirazların şiddetli rüzgar sonucunda birbirine vurarak darbe alması neticesinde çatladığı ve bu yüzden pazarlama şirketleri tarafından bölge kirazına rabetin azaldığını dile getirdiler. Sendelli köyünden Hasan Mehmet isimli vatandaş, kiraz üreticisinin eski yıllara oranla bu yıl memnun olmadığını söyledi.

“BİZLER ÜRÜNLERİMİZİ TOPLAMAYA DEVAM EDİYORUZ, AĞAÇTA BIRAKACAK DEĞİLİZ”

Bu yılki hava şartlarının kiraz üretiminde ciddi olumsuz etkileri olduğunu belirten kiraz üreticisi Mehmet, “Bu yıl havalar pek iyi gitmedi. Bunun kiraz üreticisini çok zor durumda bıraktığını söyleyebilirim. Kiraz ağaçlarımızda çok bereket var, çok mal var. Fakat bu rüzgarla birlikte kirazlarımızda da bozulmalar oldu. Rüzgar ürünlerimize çok zarar verdi. Bundan dolayı bölgedeki kirazı satın alan firmalar kendilerini çekmeye başladı. Ya da fiyatları düşürmeye başladılar. Bizler ürünlerimizi toplamaya devam ediyoruz. Malımızı ağaçta bırakacak değiliz. Allah hepimizin yardımcısı olsun.” diye konuştu.

“EMEĞİMİZİN KARŞILIĞINI ALMAK İSTİYORUZ”

Kirazın en yüksek satış fiyatının 1,50 eurodan, şu an itibariyle 0,80 euro’a kadar düştüğünü anlatan Mehmet sözlerine şöyle devam etti: “Rençperimizin işinin bu yıl hiç de iyi gitmediğini söyleyebilirim. Kiraz ağaçlarımızda mal oldu, ürünlerimiz gayet iyi yetişti. Ancak hasat dönemi pek iyi gitmedi. Ülkemizde yaşanan bir de ekonomik krizi düşünecek olursak, çiftçimizin durumunun gerçekten zor olduğunu söylemek gerekir. İnşallah yetkililer Yaka kirazına sahip çıkarlar da, zararlarımız az da olsa tazmin edilir diye ümit ediyoruz. Aksi takdirde az önce de dediğim gibi kiraz üreticisini zor günler bekliyor. Bizler bu kirazdan vazgeçemeyiz. Biz kiraz ağaçlarının içinde büyüdük ve emeğimizin karşılığını almak istiyoruz.”

“KİRAZDA OLUŞAN LEKELER ALICILARIN HOŞUNA GİTMİYOR”

Sendelli bölgesinden bir başka kiraz üreticisi İsmail Balcı da GÜNDEM’e konuştu. Kendisiyle kiraz toplarken konuştuğumuz İsmail Balcı, kiraz üretiminin bölge için önemine değindi. Balcı kirazın son günlerde esen şiddetli rüzgarın kurbanı olduğunu söyleyerek şunları söyledi: “Bu rüzgar maalesef kirazlarımıza büyük zarar verdi. Şiddetli darbe sonucu kirazlarda lekeler oluştu. Bu lekeler kirazın üstünde oluştu ve bu durum alıcıların hoşuna gitmedi. Fiyatların ilk hasat dönemine göre düşük olduğunu belirtmek isterim. Bizler geçen yıl 20 Haziran tarihine kadar kiraz toplamıştık. Yine de Allah bilir ama, bu yıl bunu söylemek oldukça zor.”

“KOOPERATİF DİĞER FİRMALARA PEK RAKİP OLAMIYOR”

Fiyat konusuna da değinen Balcı, ilk başta ortalama kilosu 1,50 euro olan kirazın bugünlerde 0,80 euroya kadar düştüğünü belirtti. Bölgede faaliyet gösteren kiraz kooperatifinin bölge üreticisi için çok iyi olduğunu, ancak bunun amacına uygun bir şekilde kullanılması gerektiğini kaydeden Balcı, “Kooperatifin varlığı ve bizler için kurulmuş olması elbette güzel bir gelişmedir. Ama ortaya pek fazla iş koyamıyorlar. Fiyat konusunda kooperatif, diğer firmalara pek rakip olamıyor. Bu konuda kooperatif daha ciddi bir çalışma başlatabilir. Bizlerin üretici olarak her zaman kooperatifin yanında yer almaya ve çalışmalarını desteklemeye hazır olduğumuzu da ayrıca belirtmek isterim.” ifadelerini kullandı.

“TÜCCARLARIN ELİNE KALDIK”

Gümülcine’nin Yaka köylerinden Ayazma’da ikamet eden kiraz üreticisi Mehmet Yusuf, bu yıl kiraz üreticisinin çok dertli olduğuna işaret ederek, kirazın durumunun iyi olmaması nedeniyle herkesin moralsiz olduğunu söyledi.

Bölgedeki kiraz üreticilerinin kaderinin artık tüccarların elinde olduğunu kaydeden Yusuf, “Bizler kiraz üreticileri olarak, bundan sonra tüccarların eline kaldık. Bizlere ürünlerimizin rüzgarlardan dolayı zarar gördüğünü ve fiyatın bu yüzden düştüğünü söylüyorlar. Tüccarlar da istediği ve beğendiği kirazı alıyor. Beğenmediği kirazı almıyor. Öte yandan bu yıl havaların da pek yardım etmediğini söylemek gerekir. Kiraz için pek uygun hava olmadı. Allah herkese yardım etsin. Kiraz üretimi bizim bölge için önemli bir gelir kaynağı. Tabii doğal olarak insanlar da hak ettiğini kazanmak istiyor. İşler ters gidince de şikayetler başlıyor.” diye konuştu.

“ÜRETİCİYE KARŞI DAHA ŞEFFAF OLUNMALI”

“Çiftçinin dostu Allah’tır” diyen Yusuf sözlerine şöyle devam etti: “Her tüccar kiraza istediği fiyatı veriyor. Biz üreticilerin buna itiraz etme hakkı yok. Aslında bu iş daha gerçekçi yapılabilir. Çünkü bizler ürünümüzü topluyoruz, tüccara kantarda teslime götürüyoruz. Kirazımızı teslim ederken bile kaç paraya satacağımızı bilmiyoruz. Bence bu konuda üreticiye karşı daha şeffaf ve daha adil olunmalı. Ben böyle düşünüyorum.”

“GÜN BOYUNCA TOPLADIĞIMIZ ÜRÜNÜ KAÇ PARAYA VERECEĞİMİZİ BİLMİYORUZ”

Eşekçili köyünden Şasine Arap ise bu yıl fiyatların çok düşük olduğunu vurgulayarak, her sabah uyandıklarında olup bitenlerin karşısında şaşkınlıklarını gizleyemediklerini ifade etti. Aşırı fırtına sebebiyle kirazlarda meydana gelen zarara da dikkat çeken Şasine Arap, “Bu yıl kirazlarımızda yarı yarıya zarar oldu diyebilirim. Öte yandan kooperatife kasa almaya gidiyoruz, uzun uzun kuyruklar oluşuyor ve hiç de ilgilenen biri yok. Kirazımızı teslim ediyoruz, ama kaç para alacağımızı bile bilmiyoruz. Dolayısıyla bütün gün tarlada topladığımızı ürünümüzü kaç paraya satacağımızı bilmeden öylesine karartıya topluyoruz dersek yalan olmaz. Allah herkese yardım etsin; bize de etsin evladım.” ifadelerini kullandı.