Avrupa Birliği (AB) ülkelerinin liderleri, Brüksel’de yüz yüze yaptıkları zirve toplantısında başta Belarus olmak üzere Rusya, AB-İngiltere ilişkileri ve gündemdeki dış politika konularını görüştü.

AB Liderler Zirvesi’nin ilk günkü toplantısında ana gündem maddesini Ryanair uçağının Atina-Vilnius seferini yaparken bomba ihbarı gerekçesiyle Belarus’un başkenti Minsk’e indirilmesi ve uçaktaki yolculardan Belaruslu muhalif gazeteci Raman Prataseviç’in gözaltına alınması oluşturdu.

AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, uçağın indirilmesini "korsanlık" olarak nitelendirdi.

"Bu olay demokrasi, ifade özgürlüğü ve Avrupa’nın egemenliğine saldırıdır." diyen von der Leyen, Belarus’un hava sahasına güvenilemeyeceğini, AB hava sahasının da bu ülkenin hava yolu şirketlerine kapatılacağını söyledi.

Von der Leyen, Belarus’u uygulanan mevcut yaptırımlara yenilerinin ekleneceğini, ekonomik yaptırımların yakında duyurulacağını açıkladı.

AB Konseyi Başkanı Charles Michel de "Masum insanların hayatlarıyla Rus ruleti oynanması girişimlerini hoş göremeyiz. Bu olay kabul edilemez." diye konuştu.

AB liderleri, zirve devam ederken yayımlanan bildiride, uçağın Belarus’a indirilmesi nedeniyle bu ülkeye yeni yaptırımlar uygulanması ve Belarus’un hava yolu şirketlerine AB hava sahası ile havaalanlarını kullandırılmaması konusunda uzlaştıklarını duyurmuşlardı.

AB, Belarus’ta ağustosta yapılan seçimlere hile karıştırıldığı ve muhalefete baskı uygulandığı gerekçesiyle bu ülkeye yaptırımlar uyguluyor. Yaptırımlar, Cumhurbaşkanı Aleksandr Lukaşenko dahil 88 Belaruslu yetkili ile 7 şirketi kapsıyor.

İNGİLTERE İLE İLİŞKİLER
Zirvedeki konulardan biri de Brexit sonrası AB-İngiltere ticaret anlaşmalarının uygulanmasıydı. Michel, bu konuda kısa bir görüşme yaptıklarını, AB’nin İngiltere ile verimli bir ilişki istediğini söyledi.

Brexit anlaşmasıyla Kuzey İrlanda protokolünün "sadık şekilde" uygulanması gerektiğini vurgulayan Michel, "Bu konuda AB’nin birlik içinde olduğunu teyit ettik." dedi.

Michel, AB’nin çıkarlarını ve iç pazarının bütünlüğünü koruyacak anlaşmalarda bulunan yasal araçları kullanmaya hazır olduklarını söyledi.

RUSYA'YA KINAMA
AB Liderler Zirvesi bildirisinde ise Rusya konusunda stratejik görüşme yapıldığı belirtildi. Bildiride, "AB Konseyi, Rusya’nın AB’ye karşı yasa dışı, provokatif ve yıkıcı faaliyetlerini kınamaktadır." ifadesi yer aldı.

AB liderleri, "doğudaki ortaklar" ile dayanışma ve Çekya ile Rusya arasındaki diplomatik krizde Çekya’ya destek mesajı verdi.

Bildiride ayrıca AB’nin Rusya politikasına temel oluşturan 5 ilkeye bağlılık teyit edildi. 2016’de belirlenen bu ilkeler Ukrayna’nın doğusundaki çatışmaları durdurmayı amaçlayan Minsk Anlaşması’nın uygulanması, AB’nin çıkar alanlarında Rusya ile seçici çalışma, Rus sivil toplumuyla temasın devamı, AB’nin doğudaki ortaklarıyla güçlendirilmiş ilişkiler ve enerji güvenliği, siber alan ve stratejik iletişim gibi hayati sektörlerde AB’nin direncinin kuvvetlendirilmesiydi.

Liderler, AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell’den hazirandaki zirveye kadar AB-Rusya ilişkilerine dair politika seçeneklerini içeren rapor hazırlamasını istedi.

ORTA DOÄžU VE MALİ
AB Liderler Zirvesi’nde İsrail’in Gazze ve Filistinlilere saldırıları sonrasında Orta Doğu’da artan gerilim ile Mali’deki askeri cuntanın ülkenin Geçiş Konseyi Başkanı Bah Ndaw ve Başbakan Moctar Ouane'yi gözaltına alması da görüşüldü.

Zirve bildirisinde, Hamas ile İsrail arasında ateşkese varılması memnuniyetle karşılandı ve barış için siyasi bir süreç başlatılması konusunda AB’nin uluslararası ortaklarla çalışmayı sürdüreceği, AB’nin iki devletle çözümü desteklediği vurgulandı.

Mali konusunda ise ülkenin liderlerinin "kaçırılması" kınanarak derhal serbest bırakılmaları talep edildi. AB’nin Mali’deki geçiş sürecini engelleyen siyasi ve askeri yetkililere yaptırım uygulamaya hazır olduğu kaydedildi.

AB Liderler Zirvesi’nin ikinci günkü oturumda Kovid-19 salgınıyla mücadele ve iklim değişikliği gibi konular görüşülecek.