Πριν έ»έ¯έ³ους μέ®νες εέ¯Ï‡αμε Ï€αρουσιέ¬σει αÏ€ό τέ· στέ®έ»έ· μας τα συμÏ€ερέ¬σματα τέ·ς Ï€ρÏŽτέ·ς μεέ³έ¬έ»έ·ς εέ»έ»έ·νοτουρκικέ®ς έ­ρευνας Ï€ου Ï€ραέ³ματοÏ€οιέ®έ¸έ·κε σε έ•έ»έ»έ¬έ´α και Τουρκέ¯α ταυτόχρονα με κοινό ερωτέ·ματοέ»όέ³ιο και αφορούσε τις Ï€ροσέ»αμέ²έ¬νουσες Ï€αραστέ¬σεις του κέ¬έ¸ε έ»αού έ³ια τον έ¬έ»έ»ον, στο Ï€έ»αέ¯σιο τέ·ς αÏ€οτύπωσέ·ς των έ´ιαέ¸έ­σεων τέ·ς κοινέ®ς έ³νÏŽμέ·ς των έ´Ïο κοινωνιÏŽν σε μια κρέ¯σιμέ· Ï€ερέ¯οέ´ο έ³ια τις εέ»έ»έ·νοτουρκικέ­ς σÏ‡έ­σεις.

Η έ´εύτερέ· κοινέ® έ´έ·μοσκόÏ€έ·σέ· Ï€ου Ï€αρουσιέ¬έ¶ουμε σέ®μερα και έ´έ·μοσιεÏέ¸έ·κε στο «έ’έ®μα τέ·ς Κυριακέ®ς», Ï€ραέ³ματοÏ€οιέ®έ¸έ·κε στο τρέ¯το έ´εκαέ®μερο του έ”εκεμέ²ρέ¯ου του 2021 με τέ·ν συμμετοÏ‡έ® 1.008 έ•έ»έ»έ®νων και 2.731 Τούρκων Ï€οέ»ιτÏŽν. ΠροÏŠόν τέ·ς ερευνέ·τικέ®ς σύμÏ€ραέ¾έ·ς τέ·ς έ´ιαΝέ•Οσις, του έ•έ›έ™ΑΜέ•Π και του Istanbul Policy Center, έ· έ´έ·μοσκόÏ€έ·σέ· έ´ιορέ³ανÏŽέ¸έ·κε αÏ€ό έ´Ïο κορυφαέ¯ες εταιρεέ¯ες έ´έ·μοσκοÏ€έ®σεων στέ·ν έ•έ»έ»έ¬έ´α και τέ·ν Τουρκέ¯α, τέ·ν MRB και τέ·ν KONDA.

Το ερωτέ·ματοέ»όέ³ιο έ®ταν κοινό σε έ•έ»έ»έ¬έ´α και Τουρκέ¯α, ενÏŽ μεέ³έ¬έ»ο μέ­ρος των ερωτέ®σεων Ï€αρέ­μεινε το έ¯έ´ιο με το ερωτέ·ματοέ»όέ³ιο του Ï€ρÏŽτου κύματος, ÏŽστε εέ¯τε να εÏ€ιέ²εέ²αιÏ‰έ¸ούν οι τέ¬σεις Ï€ου αÏ€οτυÏ€ÏŽέ¸έ·καν στέ·ν Ï€ρÏŽτέ· έ´έ·μοσκόÏ€έ·σέ· εέ¯τε έ³ια να εÏ€ισέ·μανέ¸ούν οι έ´υναμικέ­ς Ï€ιέ¸ανÏŽν αέ»έ»αέ³ÏŽν.

Να Ï€έ¬με τÏŽρα στα ερωτέ®ματα και τις αÏ€αντέ®σεις Ï€ου έ´όέ¸έ·καν αÏ€ό έˆέ»έ»έ·νες και Τούρκους.

Σε ό,τι αφορέ¬ τον έ´εέ¯κτέ· αισιοέ´οέ¾έ¯ας και στο ερÏŽτέ·μα «Ï€ÏŽς Ï€έ¬νε τα Ï€ρέ¬έ³ματα σε έ•έ»έ»έ¬έ´α και Τουρκέ¯α» οι αÏ€αντέ®σεις έ´εέ¯Ï‡νουν ότι το 53% των έ•έ»έ»έ®νων και το 67% των Τούρκων έ¸εωρούν ότι τα Ï€ρέ¬έ³ματα στέ· χώρα τους Ï€έ·έ³αέ¯νουν αρκετέ¬ και Ï€οέ»Ï έ¬σÏ‡έ·μα. Στο ερÏŽτέ·μα έ³ια τέ·ν εκτέ¯μέ·σέ· τέ·ς οικονομικέ®ς κατέ¬στασέ·ς στις έ´Ïο χώρες τους εÏ€όμενους έ´ÏŽέ´εκα μέ®νες, οι μεν έˆέ»έ»έ·νες σε Ï€οσοστό 48,3%, οι έ´ε Τούρκοι σε Ï€οσοστό 51,7% εκτιμούν ότι έ· οικονομικέ® τους κατέ¬στασέ· έ¸α χειροτερεύσει. Σε ό,τι έ­Ï‡ει να κέ¬νει με τέ·ν Ï€ροσωπικέ® τους οικονομικέ® κατέ¬στασέ· έ³ια το 2022, οι έˆέ»έ»έ·νες σε Ï€οσοστό 40,7% Ï€ιστεύουν ότι αυτέ® έ¸α μεέ¯νει στέ¬σιμέ· ενÏŽ οι Τούρκοι αÏ€ό τέ·ν Ï€έ»ευρέ¬ σε Ï€οσοστό 42,4% έ¸εωρούν ότι έ· οικονομικέ® τους κατέ¬στασέ· έ¸α χειροτερεύσει εέ¯τε εέ»αφρέ¬ εέ¯τε σέ·μαντικέ¬.

Στα ερωτέ®ματα Ï€ου αφορούν τον έ²αέ¸μό συμφωνέ¯ας με αÏ€όψεις έ³ια τον Ï€οέ»ιτισμό και τις έ´ιαÏ€ροσωπικέ­ς σÏ‡έ­σεις των έ´Ïο χωρÏŽν έ­Ï‡ουμε τέ·ν εέ¾έ®ς εικόνα:

Ποσοστό 76,4% των έ•έ»έ»έ®νων έ´έ·έ»ÏŽνουν Ï€ερέ®Ï†ανοι έ³ια τέ·ν καταέ³Ï‰έ³έ® τους και αντιστοέ¯Ï‡Ï‰ς το 82,1% των Τούρκων. Το 66,2% των έ•έ»έ»έ®νων και το 60,6% των Τούρκων εκφρέ¬έ¶ουν τέ·ν έ¬Ï€οÏˆέ· ότι έ¸α μÏ€ορούσαν να έ­Ï‡ουν Ï†έ¯έ»ο αÏ€ό τέ·ν έ•έ»έ»έ¬έ´α έ® τέ·ν Τουρκέ¯α αντέ¯στοιχα. Το 41,5% των έ•έ»έ»έ®νων Ï€ιστεύει ότι οι Ï€οέ»ιτισμός τέ·ς χώρας του εέ¯ναι ανÏŽτερος του Ï€οέ»ιτισμού των έ¬έ»έ»Ï‰ν χωρÏŽν ενÏŽ έ­να συντριÏ€τικό 83,5% των Τούρκων Ï€ιστεύουν το έ¯έ´ιο έ³ια τον έ´ικό τους Ï€οέ»ιτισμό (!)

Το 41% των έ•έ»έ»έ®νων έ´εν έ¸α τους ενοÏ‡έ»ούσε εέ¬ν ο έ³ιος τους Ï€αντρευόταν Τουρκέ¬έ»α ενÏŽ μόνο το 27,6% των Τούρκων έ­Ï‡ει τέ·ν έ¯έ´ια έ¬Ï€οÏˆέ· έ³ια το εέ¬ν ο έ³ιος τους Ï€αντρευόταν έ•έ»έ»έ·νέ¯έ´α.

Αντιστοέ¯Ï‡Ï‰ς, το 39,2% των έ•έ»έ»έ®νων έ´εν έ¸α ενοÏ‡έ»ούνταν εέ¬ν έ· κόρέ· του Ï€αντρευόταν Τούρκο, ενÏŽ το Ï€οσοστό των Τούρκων Ï€ου έ´εν έ¸α ενοÏ‡έ»ούνταν εέ¬ν έ· κόρέ·ς τους Ï€αντρευόταν έˆέ»έ»έ·να Ï€εριορέ¯έ¶εται στο 24,5%.

Τέ­έ»ος, μόνο το 27,1% των έ•έ»έ»έ®νων και έ­να Ï€αρόμοιο 26,2% των Τούρκων έ´εν έ¸α εÏ€ιέ¸υμούσαν σε καμέ¯α Ï€ερέ¯Ï€τωσέ· να εέ¯Ï‡αν έ³εέ¯τονα έˆέ»έ»έ·να έ® Τούρκο, Ï€οσοστέ¬ μειοÏˆέ·Ï†ικέ¬ στους κόέ»Ï€ους των έ´Ïο κοινωνιÏŽν.

Σε έ­να έ¬έ»έ»ο κομμέ¬τι ερωτέ®σεων Ï€ου έ­Ï‡ει να κέ¬νει με τις Ï€ροσέ»αμέ²έ¬νουσες των κοινωνιÏŽν έ³ια τέ·ν Ï€οέ»ιτικέ® Ï€ου ασκεέ¯ται αÏ€ό κέ¬έ¸ε χώρα, έ´ιαÏ€ιστÏŽνουμε ότι το 71% των έ•έ»έ»έ®νων και το 54,5% των Τούρκων Ï€ιστεύει ότι τα Ï€ροέ²έ»έ®ματα μεταέ¾Ï έ•έ»έ»έ¬έ´ας και Τουρκέ¯ας έ´έ·μιουρέ³ούνται αÏ€ό τους Ï€οέ»ιτικούς. Το 70% των έ•έ»έ»έ®νων και το 57,8% των Τούρκων έ¸έ­έ»ει φιέ»ικέ® συμέ²έ¯Ï‰σέ· με τον έ³εέ¯τονα, το 62,2% των έ•έ»έ»έ®νων και το 57,7% Ï€ιστεύει ότι οι εέ»έ»έ·νοτουρκικέ­ς έ´ιαφορέ­ς μÏ€ορούν να έ»υέ¸ούν με έ´ιέ¬έ»οέ³ο και συνεννόέ·σέ·. έ•έ¯ναι, χαρακτέ·ριστικό ότι το 59,6% των έ•έ»έ»έ®νων και το 51,2% των Τούρκων έ­Ï‡ουν τέ·ν έ¬Ï€οÏˆέ· ότι το Αιέ³αέ¯ο εέ¯ναι αÏ€οκέ»ειστικέ¬ έ´ικέ® τους έ¸έ¬έ»ασσα (!), ενÏŽ έ­να αÏ€οέ»Ïτως μειοÏˆέ·Ï†ικό 16,1% των έ•έ»έ»έ®νων και έ­να όμοιο 15,8% εέ¯ναι Ï€οέ»εμοκέ¬Ï€έ·έ»οι, Ï€αραÏ€έ­μÏ€οντας στέ·ν έ»Ïσέ· του Ï€οέ»έ­μου έ³ια τέ·ν εÏ€έ¯έ»υσέ· των εέ»έ»έ·νοτουρκικÏŽν έ´ιαφορÏŽν.

έŒÏ€Ï‰ς σέ·μειÏŽνει στα συμÏ€ερέ¬σματα τέ·ς έ­ρευνας ο αναÏ€έ»έ·ρωτέ®ς καέ¸έ·έ³έ·τέ®ς του Ï€ανεÏ€ιστέ·μέ¯ου ΜÏ€ιέ»κέ­ντ και εÏ€ικεφαέ»έ®ς του Ï€ροέ³ρέ¬μματος Τουρκέ¯ας του έ•έ›έ™ΑΜέ•Π, έ™Ï‰έ¬ννέ·ς έ“ρέ·έ³οριέ¬έ´έ·ς, «έ· έ´έ·μοσκόÏ€έ·σέ· του έ”εκεμέ²ρέ¯ου εÏ€ιέ²εέ²αιÏŽνει τέ·ν Ï€αρατέ®ρέ·σέ· ότι ο ιέ´εοέ»οέ³ικός έ¬έ¾ονας έ”εέ¾ιέ¬ς-Αριστερέ¬ς έ»ειτουρέ³εέ¯ Ï€ροέ³νωστικÏŽς σε αμφότερες τις χώρες έ³ια τις αÏ€όψεις των Ï€οέ»ιτÏŽν αναφορικέ¬ με τις έ´ιμερεέ¯ς σÏ‡έ­σεις. Οι Ï€οέ»έ¯τες Ï€ου αυτοÏ€ροσέ´ιορέ¯έ¶ονται ιέ´εοέ»οέ³ικÏŽς αριστερέ¬ του κέ­ντρου, κατέ¬ τεκμέ®ριο τεέ¯νουν να έ´ιακατέ­Ï‡ονται αÏ€ό μετριοÏ€αέ¸έ­στερες αÏ€όψεις αναφορικέ¬ με τις έ´ιμερεέ¯ς έ´ιαφορέ­ς και εέ¯ναι έ¸ετικότερα έ´ιακεέ¯μενοι Ï€ρος τους Ï€οέ»έ¯τες τέ·ς έ³εέ¯τονος. Η αντέ¯έ¸εσέ· εμφανέ¯έ¶εται εντονότερέ· στέ·ν τουρκικέ® κοινέ® έ³νÏŽμέ·.

έŒταν οι ερωτέ®σεις, όμως, αναÏ†έ­ρονται στις σÏ‡έ­σεις τέ·ς οικεέ¯ας χώρας με τέ· έ´ιεέ¸νέ® κοινότέ·τα τότε οι μετριοÏ€αέ¸έ­στερες αÏ€όψεις αÏ€αντούν στο κέ­ντρα του Ï€οέ»ιτικού Ï†έ¬σματος με Ï€ιο ακραέ¯ες τοÏ€οέ¸ετέ®σεις στο αριστερό και έ´εέ¾ιό έ¬κρα του Ï€οέ»ιτικού Ï†έ¬σματος.

Η έ´έ·μοσκόÏ€έ·σέ· του έ”εκεμέ²ρέ¯ου εÏ€αέ»έ·έ¸εύει τέ·ν υÏ€όέ¸εσέ· ότι έ· έ¸ρέ·σκεέ¯α Ï€αραμέ­νει καταέ»υτικό σέ·μεέ¯ο ταυτοτικέ®ς αναφορέ¬ς σε έ•έ»έ»έ¬έ´α και Τουρκέ¯α, Ï€ου εÏ€έ·ρεέ¬έ¶ει καέ¯ρια και τις Ï€ροσέ»αμέ²έ¬νουσες Ï€αραστέ¬σεις έ³ια τέ· έ³εέ¯τονα. Οι έ´έ·μοσκοÏ€έ®σεις αναέ´εικνύουν εÏ€έ¯σέ·ς και τέ·ν αυέ¾έ·μέ­νέ· Ï€αρουσέ¯α τέ·ς έ¸ρέ·σκευτικότέ·τας σε ταυτοτικού χαρακτέ®ρας αντιÏ€αραέ¸έ­σεις σε αμφότερες τις χώρες».