Με την εισήγηση αυτού του φωτισμένου Έλληνα δικαστή είχε διαφανεί ότι θέματα ταμπού τα οποία συνυφαίνονταν με τα περίφημα “εθνικά συμφέροντα” μπορούσαν να αντιμετωπιστούν κάτω από ένα διαφορετικό πρίσμα.

Η εισήγηση εκείνη του αεροπαγίτη, Ν. Κασσαβέτη, ακύρωνε στην πράξη ιδεοληψίες και καχυποψίες που με τον μανδύα των εθνικών κινδύνων καλλιεργήθηκαν όλα τα προηγούμενα χρόνια. Η Ελλάδα δεν έχει να φοβηθεί σε τίποτα από την αναγνώριση ενός σωματείου ή μιας ένωσης προσώπων με εθνικό επιθετικό προσδιορισμό, εφόσον αισθάνεται σίγουρη για την εφαρμογή του κράτος δικαίου ισότιμα έναντι του συνόλου των πολιτών της, όπως και αν αυτοί αυτοπροσδιορίζονται, σε όποια κοινωνική ομάδα ή αναγνωρισμένη μειονότητα και αν ανήκουν.

Σήμερα, μετά από 15 χρόνια βρισκόμαστε στην ίδια αφετηρία με το 2003, καθώς εκείνη η εισήγηση του Κασσαβέτη ουδέποτε υιοθετήθηκε από την ελληνική δικαιοσύνη ενώ μεσολάβησε και μια πανηγυρική δικαίωση για τους προσφεύγοντες της ΤΕΞ το 2008 ενώπιον του ΕΔΔΑ. Η πρόσφατη όμως ψήφιση τροπολογίας από την ελληνική Βουλή εγκαθιδρύει δικαίωμα σε αυτόν που έχει πετύχει θετική απόφαση από το Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων να επανεξεταστεί η υπόθεσή του από τα ελληνικά δικαστήρια, τα οποία κυρίαρχα εν νέου θα κληθούν να αποφασίσουν.

Στην πρόσφατη συνεδρίαση της ειδικής μόνιμης επιτροπής παρακολούθησης των αποφάσεων του ευρωπαϊκού δικαστηρίου ανθρωπίνων δικαιωμάτων (ΕΔΔΑ) κλήθηκε να καταθέσει τις απόψεις του ο πρόεδρος του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους καθηγητής κ. Κωνσταντίνος Χαλκιάς.

Πρόκειται για έναν νομικό ο οποίος εκτός των άλλων έχει χειριστεί υποθέσεις της αρμοδιότητας του Δικαστηρίου των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Στρασβούργου, του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Γενικού Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο Λουξεμβούργο και του Ευρωπαϊκού Οργάνου Συμφιλίωσης στις Βρυξέλλες.

Από την ακρόαση του κ. Χαλκιά μαθαίνουμε μεταξύ άλλων ότι αυτή τη στιγμή η Ελλάδα έχει 182 ανεκτέλεστες αποφάσεις του Στρασβούργου. Σύμφωνα με τον πρόεδρο του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους ο αριθμός είναι πολύ μεγάλος για ευρωπαϊκή χώρα και δη για την Ελλάδα. Από αυτές, οι 106 επιτηρούνται με την απλή διαδικασία και αφορούν απειλές παραβίασης ανθρωπίνων δικαιωμάτων και οι υπόλοιπες 76 επιτηρούνται με την ενισχυμένη διαδικασία. Στην ενισχυμένη διαδικασία επιτήρησης είναι παραβιάσεις που αφορούν στον βασικό «πυρήνα» των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τα άρθρα 2, 3 και 4, δηλαδή, ζωή, βασανιστήρια, εξευτελιστική μεταχείριση κ.λπ.. Να σημειωθεί επίσης ότι την τελευταία τριετία εκδόθηκαν 307 αποφάσεις του δικαστηρίου του Στρασβούργου για την Ελλάδα από τις οποίες οι 93 ήταν καταδικαστικές, δηλαδή, ποσοστό της τάξης του 31%.

Ο κ. Χαλκιάς εισέρχεται κατά την διάρκεια της ακρόασης του από την επιτροπή της Βουλής και στο κρίσιμο για την Θράκη ζήτημα της αναγνώρισης των μειονοτικών σωματείων. Ιδού τι αναφέρει:

«Υπάρχει μια άλλη κατηγορία υποθέσεων που και αυτές επιτηρούνται με την αυστηρή διαδικασία, έχει σχέση με τα σωματεία της Ξάνθης και της Κομοτηνής. Εκεί, παρότι προβλέψαμε τη διαδικασία επανάληψης των διαδικασιών, γιατί εκεί είχαμε μια πρώτη απόφαση από το Στρασβούργο, που έλεγε ότι η Ελλάδα παραβιάζει το δικαίωμα του συνεταιρίζεσθε. Στη συνέχεια προβλέψαμε δυνατότητα επανάληψης των διαδικασιών, ήρθε όμως το εφετείο της Θράκης και είπε ότι αυτή η επανάληψη συγκρούεται με το δεδικασμένο, κάνοντας κάποιες περίεργες σκέψεις».

«Έχει γίνει τώρα αίτηση αναιρέσεως από την Τουρκική Ένωση Ξάνθης στον Άρειο Πάγο και συζητείται στις 20 Μαρτίου. Το πρώτο θετικό βήμα θα είναι ο Άρειος Πάγος, να σώσει τη διάταξη αυτή, που κάναμε τελευταία, που προβλέπει την επανάληψη της διαδικασίας, όταν υπάρχει καταδίκη από το Στρασβούργο και εν συνεχεία ή να τη στείλει στο Εφετείο Θράκης, να κρίνει την υπόθεση με άλλη σύνθεση ή να επικρατήσει ο Άρειος Πάγος, που είναι καλύτερο κατά τη γνώμη μου και να δικάσει επί της ουσίας με βάση τη νομολογία του Δικαστηρίου των Ανθρωπίνων».

Και ο πρόεδρος του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους καταλήγει :
«Υπάρχει η άποψη, βέβαια, ότι “οι παραβιάσεις όλες γίνονται από τα δικαστήρια τα ανώτατα”, γιατί οι αποφάσεις τους δημιουργούν πεδίο, για να προσφύγει κάποιες εκεί στο Στρασβούργο. Άρα, έχει ειπωθεί ότι εάν βάζαμε μια ερμηνευτική δήλωση στο Σύνταγμα ότι «όλα τα άρθρα του Συντάγματος και όλα τα ανθρώπινα δικαιώματα ερμηνεύονται, όπως έχει πει το Δικαστήριο του Στρασβούργου και η Σύμβαση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα», δε θα είχαμε θέμα. Αυτό, βέβαια, εν μέρει είναι σωστό. Δε μπορούμε στο σύστημα διάχυτου συνταγματικού ελέγχου, που έχουμε, να αναθέτουμε στο δικαστή, να τα λύνει όλα αυτά. Νομίζω ότι είναι καθήκον δικό σας, της νομοθετικής εξουσίας, να κάνει τις αλλαγές που χρειάζονται».

Από τα λεγόμενα του κ. Χαλκιά μπορούμε να σταχυολογήσουμε ότι ο κορυφαίος Έλληνας νομικός αποτιμά ως «θετικό βήμα», το να διασφαλίσει ο Άρειος Πάγος ή να σώσει, όπως αναφέρει χαρακτηριστικά, την διάταξη που ψηφίστηκε από την Βουλή και προβλέπει την επανάληψη της διαδικασίας ενώπιον των δικαστηρίων όταν υπάρχει καταδικαστική απόφαση από το ΕΔΔΑ, ενώ βάζει και το ζήτημα της εκδίκασης υπό διαφορετική σύνθεση ενώπιον του Εφετείου Θράκης. Τίθεται όμως από τον ίδιο και η άκρως ενδιαφέρουσα παράμετρος ώστε η υπόθεση των Μειονοτικών Σωματείων της Θράκης να μην τύχει αναπομπής στο Εφετείο, έστω και με άλλη σύνθεση, αλλά να μπει ο Άρειος Πάγος στην ουσία της και να δικάσει με βάση την νομολογία του Στρασβούργου, που ήδη έχει αποφανθεί από το 2008 υπέρ της νομιμότητας των Μειονοτικών Σωματείων και ειδικότερα και για την «Τουρκική Ένωση Ξάνθης».

Πρόκειται ασφαλώς για μια σαφή τοποθέτηση που υπερβαίνει νομικές αγκυλώσεις οι οποίες κατά το παρελθόν υπαγορεύθηκαν από εθνικές σκοπιμότητες. Οψόμεθα..