"Vatansızlık: Bir Azınlık Meselesi" temalı toplantıda, Batı Trakya Azınlığı Yüksek Tahsilliler Derneği'ni temsilen dernek üyeleri Dr. Ali Hüseyinoğlu ve avukat Sinan Kavaz, ABTTF Lobi Grubu çalışanı Funda Reşit Taştekin ve ABTTF Brüksel Ofisi Koordinatörü Aykut Garipoğlu yer aldılar.

Forumun açılış konuşmasını azınlık haklarıyla ilgili birçok kitap ve makalesi bulunan, 2017 yılından bu yana BM Azınlıklar Meselesi Özel Raportörü olan Prof. Fernand de Varennes yaptı. Vatansızlıkla ilgili dünyanın farklı yerlerinden örnekler de veren Prof. Varennes, konunun insan ve azınlık haklarına yönelik önemine değindi.

BM Azınlıklar Forumu'nun ilk gününde söz alan Dr. Ali Hüseyinoğlu, 19. madde mağduru Batı Trakya Türkleri hakkında konuştu. 60.000 civarında Batı Trakya Türk Azınlığı mensubunun 1955-1998 yılların arasında Yunanistan Vatandaşlık Yasası'nın 19. Maddesi kapsamında vatandaşlığını kaybettiğini belirten Hüseyinoğlu, uygulamanın bölgedeki azınlığın demografik yapısı üzerindeki olumsuz etkisini vurguladı. Irkçı bir uygulama olan 19. Madde'nin 1998 yılında geriye dönük olarak kaldırılmadığına dikkat çeken Hüseyinoğlu, Yunan İçişleri Bakanlığı'nın 2005 yılına ait resmi verilerine göre 19. Madde kapsamında vatandaşlıktan keyfi bir şekilde çıkartılan 46.638 Batı Trakya Türkünün çok büyük bir kısmına Yunan vatandaşlığının geri verilmediğini belirtti.

Vatansız (haymatlos) olarak Yunanistan içinde ve dışında yaşamış Türklerin gündelik hayatında karşılaştıkları sorunlara da değinen Hüseyinoğlu, 1998 sonrası dönemde Yunanistan'da kalmış olan vatansız Batı Trakya Türkleri'nin çok büyük bir kısmına Yunan vatandaşlıklarının geri verildiğini de sözlerine ekledi.

Forumun ikinci gününde BTAYTD adına konuşan Sinan Kavaz, 19. Madde mağduru Batı Trakya Türkleri'nin yıllarca yaşadıkları sorunlara değindi. Kavaz, gerçekte var olup kağıt üzerinde yer almayan ve bundan dolayı hukuki kimliğe sahip olmayan, Batı Trakya'da haymatlos konumunda yaşayan azınlık mensuplarının en temel insan haklarından dahi tam anlamıyla yararlanamadıklarına dikkat çekti. Kavaz, yıllarca "hayalet" olarak yaşayan 19. Madde mağdurları arasında Yunanistan'da kalmış olanlarının çok büyük bir kısmına 1998 sonrası vatandaşlık verilmesine karşın, bu konu ile ilgili Yunan makamları tarafından herhangi bir rakam belirtilmediğini söyledi. 1955-1998 yılları arasında istekleri ve bilgileri dışında keyfi bir şekilde vatandaşlıktan çıkartılan 19. Madde mağduru Türkler ile ilgili Yunan makamları tarafından herhangi bir özrün dilenmediğini ifade eden Kavaz, bu yönde özel bir prosedürün geliştirilmesi sonucu 19. Madde mağdurları ve çocuklarına Yunan vatandaşlığının geri verilmesi gerektiğini söyledi.

Aynı oturumda ABTTF adına söz alan Aykut Garipoğlu, 1955-1998 yılları arasında yürürlükte olan Yunan Vatandaşlık Yasası'nın ilga edilmiş 19. Maddesiyle, özellikle Batı Trakya Türk toplumu mensubu kişiler başta olmak üzere Yunanistan'da yaşayan farklı etnik azınlık gruplarının ülkeden uzaklaştırılmasının amaçlandığını söyledi. ABTTF, 19. madde hükmüyle 60.000 Batı Trakya Türkü'nün haberleri olmaksızın Yunan vatandaşlığından çıkarıldığını ve bu maddenin başta Yunan Anayasası'nın 4. maddesi ile BM Medeni ve Siyasi Haklara İlişkin Uluslararası Sözleşmesi'ni açıkça ihlal ettiğini belirtti. 1998 yılından söz konusu yasa kaldırılmasına rağmen vatandaşlıktan çıkarma kararlarının iptal edilmediğinin altını çizen ABTTF, 19. madde mağduru kişilerin vatandaşlıklarını tekrar kazanabilmesi için yabancılara uygulanan vatandaşlık işlemlerine başvurmak zorunda olduğunu aktardı. ABTTF, Yunanistan'ın uluslararası antlaşmalardan doğan sorumluluklarını yerine getirerek 19. madde mağdurlarının vatandaşlıklarının geri verilmesi sürecini kolaylaştırması ve mülkiyet hakkı çerçevesinde zararlarını gidermesi çağrısında bulundu.

Oturum sonrası cevap hakkını kullanan Yunanistan Temsilcisi, 19. Madde'nin aslında eski bir uygulama olduğunu, bu madde kapsamında birçok kişinin vatandaşlığını kaybettiğini, fakat 1998'de kaldırılmış bu kanun maddesinin belirli bir kesimi hedef almadığını söyledi. Yunanistan'ın, Trakya'daki Müslümanların hukuk önünde eşit olduğunu ve insan haklarından faydalandıkları vurgulayan temsilci, halihazırda Yunan İçişleri Bakanlığı'nın 19. Madde ile ilgili eski bakanlık kararlarını tekrardan gözden geçirmesine yönelik talepleri değerlendirdiğini de ileri sürdü.