29-04-2015
Çocuklarda sosyal fobi
Bazı çocuklar tanımadıkları kişilerden korkar, toplum içine çıkmaktan hoşlanmaz, kalabalıktan sıkılır, böyle ortamlarda ağlamaya başlar, terler, sık sık tuvalete gitmek isterler. Bu gibi durumlarda çocukta “sosyal fobi” olduğu düşünülebilir.
Sosyal fobisi olan çocuk, diğer insanların kendisiyle alay edeceklerini zannederler. Bunun için de tanımadığı kişilerin arasında konuşmaktan çekinir. Yanlış bir şey yapabileceği endişesiyle kendi kabuğuna çekilir.
Sosyal fobi, çocuğun aktivitelerini kısıtlayan bir durumdur. Korktuğu şey başına gelmesin diye sürekli kaçar. Bu korkular, yaptığı şeyi becerememe korkusu ya da konuşamama gibi korkulardır. Çünkü diğer insanların onun hakkında olumsuz düşündüklerini zannetmektedir ve kendisiyle alay edeceklerine inanır. Bunun için de tanımadığı kişilerin arasında endişeli, huzursuz, sürekli ağlamaklıdır.
Sosyal fobiye nelerin sebep olduğuna baktığımızda:
Öncelikle genetik yatkınlık, yani ailesinde utangaç ya da sosyal fobisi olan kişilerin çocuklarında da bu durumun ortaya çıkabildiğini görebiliriz. Öğrenilmiş davranışlar da, yani çocukların anne babayı model alması da bir sebeptir. Utangaç ve çekingen anne babanın çocuklarında da sosyal fobiye rastlayabiliriz.
Aile içi ilişkiler, bir diğer faktördür. Anne - babayla sağlıklı bir bağ kuramamış, sorunları olan çocuklarda da bu durumu görebiliriz. Anne - baba çocuğa gereken ilgi ve sevgiyi veremediği sürece, çocukta da bir güven eksikliği ve korku hali görülebilir.
Sosyal etkileşim eksikliği, yani yaşamlarının ilk yıllarında diğer insanlarla görüştürülmemiş, evde aileyle düzgün ilişkileri olmamış çocuklarda da sosyal fobiye rastlanabilir. Ayrıca, aileden, arkadaşlarından ya da öğretmenlerinden ağır eleştiriler alan, kendileri ile bazı hareketleri yüzünden alay edilen çocuklarda da sosyal fobi görülebilir.
Yine, ailenin çocuktan çok fazla beklentilerinin olması, çocukta sosyal fobiyi geliştirebilir. Çünkü çocuğun yapabileceklerinin çok üzerinde başarı beklemek, okulda birincilik alması için onu sıkmak, her zaman takdir almasını istemek, çocuk başaramayınca da bunu yüzüne vurmak, çocuğun insanlardan kaçmasına, kendi kabuğuna çekilmesine neden olabilir.
Sosyal fobisi olan çocukarın ailelerinin bunu çocuklarının yüzüne vurması çok yanlıştır. Onun toplum içinde çekingen, utangaç ve pasif olmasını eleştirerek çocuğa bağırmak, ona daha çok zarar verecektir. Bunun için de onu desteklemek ve anlayışlı olmak gerekir. Yaşadığı bu sıkıntı ve korkuları hakkında onunla konuşmaya çalışarak rahatlaması sağlanmalıdır. Onun yaşındayken, anne babasının da kendisinin gibi sıkılgan olduğunu çocuğa söylemeleri onu rahatlatacaktır.
Ayrıca anne - baba olarak özgüveni gelişmiş kişileri karşısında görmek çocuğu rahatlatacaktır. Bunun için de çocuğun karşısında daima kararlı ve kendinden emin durmak, anne - babanın yapacağı doğru bir davranıştır.
Bunlara paralel olarak da anne - baba, çocuk zor işleri başardığında ya da mesela yabancı bir çocuğa yaklaşıp arkadaş olmaya çalıştığında onu teşvik ederek takdir etmelidir. Onu sık sık yeni ortamlara götürerek, değişik kişilerle tanışmasını sağlamalıdırlar. Bunun için teşvik gereklidir. Mesela, parkta yabancı bir çocukla oynadığında, onu ödüllendirmek, cesareti pekiştirecektir.
Eğer çocuğun sosyal fobisini yenmesinde aile yardımcı olamıyorsa, bir uzmandan yardım istenmelidir. Çünkü bu durum düzeltilmezse, çocuk yetişkin olduğunda da herkesten kaçan, yalnız ve mutsuz bir kişi olacaktır.
29 Nisan 2015 Çarşamba 21:10