Lise son sınıf öğrencileri ve aileleri için sıkıntılı ve heyecanlı bir sürecin başlamış olduğu bu dönemde, öncelikle üniversite adaylarının ve ailelerinin dikkat etmesi gereken en önemli nokta kendi yetenek ve becerileri doğrultusunda bir seçim yapılabilmesidir. Çünkü meslek seçimi, sadece kişinin hayatını kazanabileceği işi belirlemekle kalmaz, aynı zamanda bireyin yaşam biçimini de etkiler. Kişinin başarısı, mutluluğu, hayatı sevmesi, iyi bir ruh sağlığının olması, yaptığı işle paraleldir. Bunun için de genç, mesleğini seçerken sağlıklı bir karar verebilmek için bazı şeyleri göz önünde bulundurmalıdır. Öncelikle “hangi derslerde iyiyim?”. “hangi alanda daha çok başarılı olabilirim?”, “hangi meslek beni mutlu eder?” sorularını kendisine sormalıdır. Çünkü seçeceği meslekte gerekli olan yeteneğe sahip olmayan kişi, bu işte başarılı olamaz.

Yeteneklerini kullanmayacağı bir meslek de kendisini tatmin etmez, dolayısıyla da mutsuz olur. Matematik dersinde zayıf olan bir çocuğun mühendisliği seçmesi, onu hayal kırıklığına uğratabilir. Okuduğu okulda başarısız olarak, eğitimini yarım bırakmak zorunda bile kalabilir. Ya da mezun olsa bile, sıkıntılı bir eğitim almış olması onun o mesleğe karşı ilgisini yok edebilir. Bunun için de çocuk, kendi ilgi ve yeteneklerini iyi bilip tanıyabilmelidir. Hoşlandığı ve başarılı olduğu dersler, onun ilgi alanlarını belirler. Ancak dikkat edilmesi gereken nokta, çocuğun ilgi duyduğu alana yeteneğinin de uyum sağlayabilmesidir. Çünkü yetenek olmadığı zaman sadece ilgi işe yaramaz. Mesela müziği çok seven bir genç, yeteneği yoksa bir müzik aleti çalmayı beceremez. Ya da çizim yeteneği olmayan bir genç, ne kadar ilgi duysa da mimarlıkta başarılı olamaz.

İlgi ve yeteneklerin yanısıra, meslek seçiminde kişilik özellikleri de önemlidir. Mesela, çekingen, içe dönük, ikna gücü olmayan bir gencin hukuk, politika, pazarlamacılık gibi meslekler seçmesi doğru olmaz. Yine, bankacılık, muhasebecilik gibi meslekler seçecek birinin de matematiği sevmesi, dikkatli ve sorumluluk sahibi olması gerekir.

Gençler kendilerine uygun mesleği seçerken bulundukları ülkede iş bulma olanakları var mı, seçtikleri mesleğin geleceği ne durumda, meslekte ilerleme ve kariyer yapabilme imkanı varmı, gibi sorulara cevap aramalıdırlar. Öğrenciler, meslekleri tanıyabilmek için de rehber öğretmenlere ya da yoksa, sınıf öğretmenlerine merak ettikleri mesleklerle ilgili danışmalıdırlar. Eğer bulundukları şehirde varsa, meslek tanıtım seminerlerine katılabilirler. Değişik mesleklerdeki kişilerle görüşüp bilgi alarak, o mesleklerin uygulanış biçimlerini gözlemleyebilirler. Mesleğe yönlendirme ile ilgili makaleler, broşürler ve televizyon programlarından yararlanabilirler.

Seçmeyi düşündükleri bölümlerin ders programlarını inceleyip, o bölümlerde okuyan öğrenciler ve öğretim görevlileriyle görüşüp bilgi alabilirler. Bunun için de lisenin ilk yılından itibaren arayışa girilmelidir. En önemlisi de çocuğun ilgi ve yeteneklerinin ilk planda olabilmesidir. Çünkü ailenin isteği ve arzusu üzerine meslek seçmek, ya da arkadaşlarının seçtiği bölümü seçmek, yaşıtlarının etkisinde kalmak, popüler mesleklere yönelmek, yeteneği olmadığı sürece yapılabilecek en temel hatalardır.

Genç, kendisinin hangi dalda başarılı ve mutlu olabileceğini düşünerek, kendinden emin, kararlı ve tutarlı hareket etmelidir. Çünkü ilgi ve yetenekleri dışında okullar seçen gençler, genellikle başarısız olup, ya eğitimlerini yarım bırakarak ya da mezun olduktan sonra o mesleğin kendi beklentilerine karşılık vermediğini düşünerek mutsuz olabilmektedirler.

Sonuç olarak insanın hayatının büyük bir kısmını kapsayan meslek seçiminin önemini gençlerimizin anlayabilmesi gerekmektedir. Tüm üniversite adayları için şanslı ve başarılı bir dönem olması dilekleriyle.