Lise son sınıf öğrencileri için sıkıntılı ve heyecanlı bir sürecin başlamış olduğu bu günlerde, kendilerinin ve ailelerinin dikkat etmeleri gereken en önemli husus, kendi yetenek ve becerileri doğrultusunda bir meslek seçimi yapılabilmesidir. Çünkü meslek seçimi, sadece kişinin hayatını kazanabileceği işi belirlemekle kalmaz, aynı zamanda bireyin yaşam biçimini de etkiler. Kişinin başarısı, mutluluğu, hayatı sevmesi, iyi bir ruh sağlığına sahip olması, yaptığı işle orantılıdır. Bunun için de gençler, meslek seçerken bazı özellikleri göz önünde bulundurmalıdırlar.
Öncelikle, “hangi derslerde iyiyim?”, “hangi alanda daha çok başarılı olabilirim?”, “hangi meslek beni daha fazla mutlu eder?” gibi soruları kendilerine sormaları gerekir. Çünkü seçeceği meslekte, gerekli olan yeteneklere sahip olmayan kişi, bu işte başarılı olamaz. Yeteneklerini kullanamayacağı bir meslek de, kendisini tatmin etmez, dolayısıyla da mutsuz olur.
Matematik dersinde zayıf olan bir çocuğun, mühendisliği seçmesi, ona hayal kırıklığı yaşatabilir. Okulda başarısız olur, hatta eğitimini yarım bırakabilir. Ya da sevmediği bir okuldan mezun olsa bile, sıkıntılı ve sıkıcı geçen eğitim süreci, onun o mesleğe karşı hevesini yok eder. Bunun için de çocuk, kendi ilgi ve yeteneklerini iyi tanıyabilmelidir. Hoşlandığı ve başarılı olduğu dersler, onun ilgi alanlarını belirler. Ancak dikkat edilmesi gereken nokta, çocuğun ilgi duyduğu alana yeteneğinin de uyum sağlayabilmesidir. Çünkü “yetenek” olmadığı zaman, tek başına “ilgi” de işe yaramayabilir. Mesela müziği çok seven bir genç, yeteneği yoksa bir müzik aleti çalmakta başarılı olamaz. Ya da çizim yeteneği olmayan bir genç, ne kadar ilgi duysa da mimarlık mesleğinde başarılı olamaz.
İlgi ve yeteneklerinin yanı sıra, meslek seçiminde kişilik özellikleri de önemlidir. Mesela çekingen, içe dönük, ikna gücü olmayan birisi hukuk, politika, pazarlamacılık gibi mesleklerde başarılı olamaz. Yine, bankacılık, muhasebecilik gibi mesleklerde de matematiğin sevilmesi, dikkatli ve sorumluluk sahibi olma özellikleri gerekir.
Gençler kendilerine uygun meslekleri seçerken, bulundukları ülkede iş bulma olanakları var mı, seçilen mesleğin geleceği ne durumda, meslekte ilerleme ve kariyer yapabilme imkanı var mı, gibi sorulara cevap aramalıdırlar. Öğrenciler, meslekleri tanıyabilmek için, rehber öğretmenler, ya da sınıf öğretmenlerine, mesleklerle ilgili danışmalıdırlar. Eğer bulundukları şehirde varsa, meslek tanıtım seminerlerine katılabilirler. Değişik mesleklerdeki kişilerle görüşüp bilgi alarak, o mesleklerin uygulanış biçimlerini gözlemleyebilirler. Mesleğe yönlendirme ile ilgili makaleler, broşürler, televizyon programları ve sosyal medyadan yararlanabilirler.
Seçmeyi düşündükleri bölümlerin ders programlarını inceleyerek, o bölümlerde okuyan öğrenci ve öğretim görevlileriyle görüşüp bilgi alabilirler. Bunun için de lisenin ilk yılından itibaren arayışa girişilmelidir. En önemlisi de çocuğun ilgi ve yeteneklerinin her zaman ilk planda olmasıdır. Çünkü ailenin isteği ve arzusu üzerine meslek seçmek, ya da arkadaşların seçtiği bölümleri, onların etkisi altında kalarak tercih etmek son derece yanlıştır.
Kişi, kendisinin hangi alanda daha başarılı ve mutlu olabileceğini düşünerek, kendinden emin, kararlı ve tutarlı hareket edebilmelidir. İlgi ve yetenekleri dışında tercihler yapan gençler, genellikle başarısız ve mutsuz olurlar.
Sonuç olarak, insan hayatının büyük bir kısmını kapsayan mesleğin ve bunun seçiminin önemini gençlerimizin anlayabilmesi son derece önemlidir.
Tüm üniversite adayları için şanslı ve başarılı bir dönem olmasını dilerim.