Çevremde gördüğüm kadarıyla aileler çocuklarına harçlık verirken bazı temel kurallara dikkat etmeden, çocuğun istediği sıklıkta ve istediği miktarı hemen kabul edebilmekteler. Yine dikkatimi çeken diğer bir nokta da, çocuğun ailesinin ekonomik zorluklarından pek haberdar edilmeyişi! Oysa ki çocuğun, paranın nasıl harcanması gerektiğini öğreneceği yer evi ve ailesidir.
Bunun için de çocuğun para harcama alışkanlığında ailenin tutumu çok büyük önem taşımaktadır. Çocuk, paranın nasıl harcanacağını ailesinin ona oluşturacağı modelden öğrenecektir. Dolayısıyla da çocuğa paranın nasıl kazanıldığını, kazanılırken ne zorluklarla karşılaşıldığını ve para biriktirmenin ne kadar önemli olduğunu anlatırken, anne babanın davranışları da önem taşımaktadır. Örneğin, ödenecek faturalar birikmişken, anne ya da babanın bunları düşünmeden özel harcamalar yapması, tabi ki çocuk için iyi bir model oluşturamaz.
Çocuğun, her zaman ailesinin ekonomik durumundan haberdar olması gerekir. Sıkıntılı şartlarda ailesinin kendisine bir büyük insan gibi yaklaşarak, onu haberdar etmiş olması durumunda çocuk bunu anlayışla karşılayabilecektir. Onun bu durumu anlayabileceği yaş ise 7 yaşından itibaren başlar. Bu yaşlardan sonra çocuğa, “sana bu iki elbiseyi birden alamayız, paramız yetmez” dendiğinde, çocuk da anlayış gösterebilecek olgunluktadır artık.
Yine, baba ya da anne işsiz kaldığında, bunu çocuktan gizlemek yanlıştır. Çünkü bunu bilmek, onun da hakkıdır. Buna göre çocuk, ailesiyle hem iyi, hem de kötü günleri paylaşabileceğini öğrenecektir. Ancak bu, çocuğun yaşına göre anlatılmalıdır. Küçük çocuklara, “anne ya da babanın şu an işi yok, ama iş arıyor” diyerek, onu kucaklamak ve yaşamak için hala paranızın olduğunu bilmesi yeterlidir. Daha büyük çocuklara ise, işten ayrıldığınızı ve biraz sıkıntı yaşayabileceğinizi anlatabilirsiniz. Kendisine bir yetişkin gibi davranılması ve ailenin sorunlarını paylaşıyor olması, onda sorumluluk duygusunun gelişmesine yardımcı olacaktır.
Çocuğun hangi yaşta para biriktirmeyi öğrenebileceğine gelince! Okul öncesi dönemde çocuk, paranın ne olduğunu bilemez. Ancak 7 yaşlarından itibaren çocuk, para kavramını anlamaya başlar. Bu dönemde de kendisine harçlık verilebilir. Yalnız, parasını, pahalı ve değersiz şeyler için harcamaması gerektiği kendisine öğretilmelidir. 7 yaşından sonra da çocuk, para biriktirmenin ne olduğunu anlayabilecektir. Çok istediği bir oyuncağı alabilmek için para biriktirmeyi, ya da paralarını bankaya yatırarak biriktirebileceğini öğrenebilir. 11 yaş üstü çocukların ise, kendi emekleri karşılığında para kazanmaya özendirilmeleri çocuğu olgunlaştırır. Örneğin bir yakının iş yerinde tatil zamanlarında yardımcı olarak, ya da kendi yaptığı çeşitli el işlerini (kolyeler, bilezikler, resimler, v.s. gibi) yine yakın çevresinde satışa sunarak, bunu gerçekleştirebilir.
Para konusunda en çok merak edilen de, çocuğa ne kadar harçlık verilmesi konusudur. Burada bir kaç noktaya dikkat etmek gerekir. Harçlık haftalık verilecekse, çocuğun haftalık ihtiyaçlarını karşılayabilmelidir. Ayrıca bazen de harçlığın biraz fazlası verilerek çocuğa, “bak sana ihtiyacından fazlasını veriyorum, ama bunu da biriktirmen için veriyorum” denirse, çocuğu para biriktirmeye de teşvik etmiş oluruz. Çocuk belki ilk zamanlar bunu beceremeyecektir. Ancak aklında, bunun biriktirilmek için verildiği düşüncesi olacağından, zamanla bunu başarabilecektir. Çocuğun eğitiminin her evresinde olduğu gibi, bu da biraz gayretle düzene girebilecektir.