Aile içinde düzenin oluşturulması için çocuğa uygulanacak disiplin çok önemlidir. Ancak, disiplinle cezalandırmayı karıştırmamak gerekir. Disiplin, çocuğu terbiye etmek, doğru davranış ve alışkanlıklar öğretmek demektir. Bunun için de çocukta sorumluluk duygusunu geliştirmek önemlidir. Tabi ki burada iş, anne babaya düşmektedir.

Çocuk anne babayı anlamaya başladığı andan itibaren, kendi özgürlük sınırlarından haberdar olmalıdır. Yani, yemek yeme, tuvalet alışkanlığı, belirli saatlerde uyuma gibi kuralları, okul öncesi dönemde benimsemelidir. Çocuğa aşırı hoşgörülü davrandığımızda onu bencilliğe itmiş oluruz. Ayrıca antisosyal, uyumsuz davranışlar da gösterebilir. Aşırı baskı ve katı disiplin de doğru değildir. Bu da çocuğun anne babaya karşı korku ve öfke ile nefret duymasına, isyankar olmasına sebep olabilir. Cezayı çocuğa, sadece başkalarının haklarını çiğnediği ya da toplumun ve ailenin kurallarına karşı koyduğu zaman uygulamalıyız. Örneğin, ev ödevini yapmayan bir çocuğun bu hareketi mutlaka ceza gerektirmez. Bunun yanlış bir şey olduğunu kendisine ceza vermeden hissettirmek önemlidir. Anne ve babanın esnek olması, cezayı çocuğun gerçekten hakettiği zaman vermesi gerekir. Kurallar çocuğa öğretilirken, bunları tartışabilme hakkı da çocuğa verilmeli, neyin doğru neyin yanlış olduğunu anlamasına yardımcı olunmalıdır. Örneğin, her akşam saat 6 da evde olması kural haline gelmiş olan bir çocuk, bir arkadaşının doğum gününe veya sinemaya gideceği zaman gecikebileceğinin mümkün olup olmadığını sorduğunda kendisine gecikme saatini haber vermesi koşuluyla izin verebileceğimizi anlatmalıyız.

Çocuğa sürekli, ‘şunu yap, bunu yapma’ diyerek kendisini eleştirmek, onu mutsuz edecektir. Onda bir şey yapma isteğini azaltacaktır. Çocuk hata yaptığı zaman, ona yeni bir şans vermeli ve kendisiyle konuşarak, hatasını düzeltmeye çalışmalıyız. Eğer o anda sinirlerimize hakim olamayacaksak, çocuğu odasına gönderip sakinleştiğimiz zaman onunla konuşmalıyız. Bu arada, çocuğa sürekli nutuk çeker gibi konuşmak da başka bir hatadır. Burada önemli olan disiplinle sevgiyi yan yana götürebilmektir. Disiplin, bir yerde, sorumluluğu öğretmektir. Ayrıca anne babanın disiplin yönetiminde görüş birliğinde olmadıklarını gören çocuklar, onlara karşı olan saygı ve güvenlerini kaybederler.

Ailelerde disiplin yöntemi olarak yanlış uygulanan bazı yöntemler vardır. Bunlardan en başta geleni, hiç bir yarar sağlamayan DAYAK eylemidir. Dayak yiyen çocuk ya aşırı saldırgan olur, ya da içine kapanır. Okulda saldırgan hareketler sergileyebilir. Kendisine uygulanan şiddeti o da arkadaşlarına ve çevresindeki diğer kişilere uygulayabilir. Bazen de dayak yiyen çocuk, silik bir kişiliğe bürünerek içe dönük bir birey olur. Dayak dışında, çocuğa bağırarak aşağılama, ayrı bir odaya kapatma, gibi baskı yöntemleri de aynı sonuşları beraberinde getirirler.

Bütün bu baskıcı yöntemler sonucunda, normal gelişim gösteren bir çocukta aniden bazı davranış bozuklukları ortaya çıkabilir. Bunlar, altını ıslatma, uyku bozuklukları, korkular, tırnak yeme, başından saçlarını kopartma vs. gibi pek çok şekillerde karşımıza çıkabilir.

Sonuç olarak, çocuklarımıza daha okul öncesi dönemde bazı temel alışkanlıkları, sorumlulukları vermeye başlamalıyız. Unutmayalım ki, çocuklar bu dönemde aile kendilerine ne sunarsa onu alırlar ve öğrenirler. Bu yaşlarda çocuklarda oluşacak iyi veya kötü alışkanlıklar anne babaların davranışlarıyla orantılıdır. Dolayısıyla, çocuğun edineceği yanlış davranışlardan anne baba sorumludur.

Sorumluluk sahibi ve özgüveni gelişmiş bireyler yetiştirmek istiyorsak, çocuğumuzu korkutmadan, ezmeden, ona en güzel şeyleri öğretebiliriz. Unutmayalım ki her çocuk anne babanın aynasıdır ve onun davranışlarından da kendileri sorumludur.