Küçük çocukları olan annelerden, en sık duyulan şikayetlerden biri de ‘çocuğum beni hiç dinlemiyor, ne dersem tersini yapıyor’ sözleridir. Böyle durumlarda, anne baba çocuğu karşılarına alıp da ne kadar konuşmaya çalışsalar da, çocuk olumsuz davranışlarına devam eder. Bunun nedeni çocuğun anne babası tarafından anlaşılmadığına inanmış olmasıdır. Üstüne gidildikçe de çocuk daha çok ağlar, içine kapanır, yalan söyler, altını ıslatma, saldırganlık, inatçılık gibi davranış bozuklukları göstermeye başlar.

Negativizm sadece 2-3 yaşlarında görüldüğü zaman doğal karşılanabilir. Çünkü bu yaşlar, çocuğun ne denirse tersini yaptığı yaşlardır. Ancak 4-5 yaşlarından sonra da bu durum devam ettiğinde ‘negativizm’ den bahsedebiliriz. Bu şekilde davranan çocukların ailelerine düşen görev, nerede hata yaptıklarını anlamaya çalışmak ve çocuğun sorunları büyümeden, davranışlarını olumlu yöne çevirmeye başarabilmektir.

Çocuğun olunsuz davranışlarının nedenlerine baktığımızda, genellikle bunun altında ilgi eksikliği, aile ile güç çatışması, intikam duygusu, yetersizlik duygusu gibi nedenlerin yattığını görmekteyiz.

Çocuktaki olumsuz davranışların en önemli nedenlerinden biri ilgi beklentisidir. Çocuk önce olumlu davranışlarla ilgi görmeye çalışır. Bir sonuç alamayınca da olumsuz davranışlarla bunu elde etmeyi dener. Diğer bir neden de çocuğa ailenin kullandığı güç gösterisidir. Anne baba çocuğa isteklerini sert davranışlarla yaptırmaya çalıştıklarında çocuk korktuğu için belki bunu yapmayı kabul edecektir. Ancak, kendisi de ilk fırsatta buna karşılık kendi gücünü ispatlamaya çalışarak olumsuz davranışlarda bulunabilir. Eğer aile ve çocuk arasında bu güç çatışması devam ederse, çocukta intikam düşüncesi gelişebilir. Örneğin, intikam almak için, başkalarının yanında ailesinin yapmasını istemediği olumsuz davranışlar göstererek onları zor durumda bırakabilir : küfretmek, misafirlere ters davranmak gibi. Çünkü ona, kendisinin yaramaz bir çocuk olduğu söylenmiştir, o da bunu benimsemiş ve inanmıştır. Bunun için de çocuğa, ‘yaramaz’, ‘tembel’, ‘kötü çocuk’ gibi etiketlerin konması son derece yanlıştır. Bunun yerine, çocuğun iyi yönlerini, olumlu yönlerini övmek, takdir etmek gerekir. Bu çocuğu disipline edebilmek için son derece önemlidir. Çocuğa olumsuz davranışlarından dolayı ceza vermek yerine, onun başarılı olduğu alanlarda övülmesi, mesela ‘çocuğum çok güzel resim yapıyor’, ‘çocuğum çok iyi top oynuyor’ gibi sözlerle derslerinde başarısız bile olsa onu övmek, özgüveninin gelişmesine ve olumlu davranışlar geliştirmesine yardımcı olur. Çünkü cezalandırma, çocuktaki problemleri ve olumsuz davranışları arttırabilir. Ceza yerine, aile bir takım kurallar koyabilir. Mesela, o gün arkadaşlarıyla oynamasına ya da televizyon seyretmesine yasak getirilebilir. Ancak bu yasaklar koyulduğunda kararlı olup bunu bozmamak gerekir. Çünkü bozulduğu zaman çocuk, ‘nasıl olsa benim ısrarlarıma dayanamayarak izin verecekler’ diye düşünerek sözümüzü dinlemez. Dolayısıyla, çocuğa ‘hayır’ dendiği zaman sonuna kadar gidilmelidir. Çünkü çocuk eğitimde kararlılık ve tutarlılık son derece önemlidir.

Çocuktaki olumsuz davranışların bir diğer nedenide evdeki geçimsizliktir. Ev içinde yaşanan sıkıntılar çocuğun davranışlarına da yansır. Çocuk ödevlerini yapmak istemez, anne baba ne söylerse o tersini yapar. Bu davranışlar çocuğun zorda olduğunun bir göstergesidir. Bu durumda anne baba çocuğa güven verebilmek için, onunla karşılıklı konuşarak sorunlarını dinlemeye çalışmalı, onun duygu ve düşüncelerini anlatmasına izin vermelidir. Çünkü çocuk, derdini anlatabildiği zaman rahatlar, olumsuz davranışlardan vazgeçer, sorunlarından kurtulur. Çocuğa güven verebilmek için anne babanın ona özel zaman ayırabilmesi ve onun gözlerinin içine bakarak kendisiyle sohbet etmeleri gerekir. Başka şeylerle ilgilenerek çocukla konuşmaya çalışmak, çocukta tatminsizlik ve huzursuzluk yaratır. Onu rahatlatacak olan, güzel konuşmalardır. Bunun için de çocuğumuzun mutlu, sakin ve özgüveni gelişmiş bir kişiliğe kavuşabilmesi için kendisinden yakın teması esirgemeyelim!