Στην ειδική μόνιμη επιτροπή παρακολούθησης των αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΑΔ) του ελληνικού κοινοβουλίου, κλήθηκε αυτή την εβδομάδα για ενημέρωση ο πρόεδρος του δικαστηρίου καθηγητής του δημοσίου διεθνούς δικαίου κ. Λίνος Αλέξανδρος Σισιλιάνος. Το 2019 ο κ. Σισιλιάνος εξελέγη Πρόεδρος από την Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου. Ήταν η πρώτη φορά στα 60 χρόνια λειτουργίας του Δικαστηρίου στο Στρασβούργο που Έλληνας δικαστής εκλέγεται στη θέση αυτή.

Η στήλη μας σήμερα διαθέτει από τα πρακτικά της Βουλής τα οποία είναι ως γνωστόν αδιαβάθμητα δημόσια έγγραφα, πλην εξαιρέσεων, την τοποθέτηση του προέδρου του ΕΔΑΔ ενώπιον των μελών της επιτροπής για το μείζον ζήτημα των μειονοτικών σωματείων της Θράκης την οποία και σας παρουσιάζουμε κατ’ αποκλειστικότητα.

Υπενθυμίζεται ότι τον Οκτώβριο του 2017 η τότε κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ θέλοντας να περιορίσει τις ευρωπαϊκές πιέσεις που ασκούνταν στην Ελλάδα για την μη αναγνώριση των μειονοτικών σωματείων της Θράκης, ψήφισε μία τροπολογία στην Βουλή σύμφωνα με την οποία «εγκαθιδρύεται δικαίωμα σε αυτόν που έχει πετύχει θετική απόφαση από το Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, να επανεξεταστεί η υπόθεσή του από τα ελληνικά δικαστήρια, τα οποία κυρίαρχα εκ νέου θα κληθούν να αποφασίσουν χωρίς και πάλι να υποχρεούνται να εναρμονίσουν την απόφασή τους με αυτή του ευρωπαϊκού δικαστηρίου.

Επιπλέον, με την ίδια τροπολογία, τέθηκε και ο όρος της επιφύλαξης και των περιορισμών που προβλέπονται στις επιμέρους διατάξεις της ΕΣΔΑ, “περί προστασίας της εθνικής ασφάλειας, της δημόσιας τάξης κ.λ.π.” αλλά και πέραν των όσων προβλέπει η ΕΣΔΑ και περιγράφονται σε όλες τις διεθνείς συνθήκες, με πρόταση που είχε καταθέσει η Ν.Δ. την τελευταία στιγμή και την οποία είχε αποδεχθεί η τότε κυβερνητική πλειοψηφία του ΣΥΡΙΖΑ ώστε αυτή να ενσωματωθεί στην αρχική τροποποιούμενη διάταξη στο τέλος της παραγράφου 1 του άρθρου 758 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας. Παραθέτουμε πιο κάτω την τοποθέτηση του κ. Σισιλιάνου.

«Έρχομαι στα πιο δύσβατα ζητήματα, στα οποία αναφέρθηκε ήδη ο κ. Πρόεδρος, δηλαδή στις αποφάσεις για τα μειονοτικά σωματεία. Συζητάμε ιδίως για μια παλαιότερη απόφαση του 2008, εγώ ανέλαβα το 2011, για την Τουρκική Ένωση Ξάνθης, όπου εκεί το κοινοβούλιο έκανε ό,τι μπορούσε, δηλαδή άλλαξε τον κώδικα πολιτικής δικονομίας, το άρθρο 758 και προέβλεψε την δυνατότητα του εν λόγου σωματείου ή και άλλων αντίστοιχων, να ζητήσουν επανεξέταση της υπόθεσης τους, μετά από την απόφαση του Στρασβούργου. Η υπόθεση είναι εκκρεμής ενόψει του Αρείου Πάγου, απ' ό,τι αντιλαμβάνομαι θα δικαστεί τον Μάρτιο, έχουμε συζητήσει με τους κυρίους Αρεοπαγίτες το σχετικό θέμα, γνωρίζουν απόλυτα το διεθνές πλαίσιο, καθώς και τις διάφορες διεθνείς παραμέτρους του ζητήματος. Εκτιμώ ότι θα αποφασίσουν κατά συνείδηση.
Το διεθνές πλαίσιο είναι το εξής, η Ελληνική Προεδρία του συμβουλίου της Ευρώπης, η οποία υπάρχει κάθε 23,5 χρονιά, ξεκινάει τον Μάιο, στις 18 Μαΐου. Το θέμα αυτό θα συζητηθεί στον Άρειο Πάγο τον Μάρτιο, πιθανότατα η απόφαση θα πέσει μέσα στην Ελληνική Προεδρία. Πρόκειται για ένα σωματείο, το οποίο εν τοις πράγμασι λειτουργεί, η ταμπέλα δεν έχει κατέβει ποτέ, απαγορεύθηκε το 1982. Το όνομα είναι δύσβατο, δύσκολο, ξενίζει και δεν είναι τυχαίο ότι αυτή η απόφαση έχει προταχθεί για λόγους τακτικής της μειονότητας. Αφήνω τα πολιτικά ζητήματα κατά μέρος. Είναι δύσκολο το πλαίσιο και το θέμα είναι εάν θα ανοίξουμε ξανά αυτή την υπόθεση και εάν σε τελική ανάλυση, θα επιτραπεί επισήμως να εγγραφεί αυτό το σωματείο στα μητρώα, όπως ήταν έως το 1982 για πολλά χρόνια. Αυτό είναι το ζήτημα. Τώρα, θα δούμε τι θα κάνει ο Άρειος Πάγος. Η όποια απόφαση του Αρείου Πάγου θα πέσει, πιθανότατα, μέσα στην Ελληνική Προεδρία και ενδεχομένως θα δημιουργήσει ή δεν θα δημιουργήσει ζητήματα κατά τη διάρκεια της Προεδρίας. Το ζήτημα θα συζητηθεί στην Επιτροπή Υπουργών του συμβουλίου της Ευρώπης, άρα σε επίπεδο πρέσβεων, ενδεχομένως και στην υπουργική διάσκεψη. Αντιλαμβάνεστε, από όπου θα τεθεί το ζήτημα, εάν τεθεί, με όλα όσα αυτό συνεπάγεται για την εικόνα της χώρας. Είναι μια παλιά υπόθεση, του 2008, όταν ήρθε ξανά το 2015 είπαμε ότι είναι απαράδεκτη η εκ νέου εισαγωγή της υπόθεσης, διότι εκκρεμούσε η εκτέλεση της απόφασης στην Επιτροπή Υπουργών. Δεν είναι δυνατόν και το δικαστήριο και η επιτροπή υπουργών να ασχολούνται, ένα από τα δύο θα πρέπει να ασχολείται με συγκεκριμένη την υπόθεση. Κρίναμε σε επίπεδο δικαστηρίου, το 2015, όταν ξανά ήρθε για δεύτερη φορά η υπόθεση ότι ήταν απαράδεκτη. Παραμένει, όμως, η αρχική, του 2008. Το θέμα είναι τι θα κάνει τώρα ο Άρειος Πάγος και σε ποια κατεύθυνση θα κινηθεί».

Από την παραπάνω τοποθέτηση του προέδρου του ΕΔΑΔ εξάγονται τα εξής συμπεράσματα: α) ότι εντός Μαρτίου θα έρθει στον Άρειο Πάγο η συζήτηση της αναίρεσης της προηγούμενης απόφασης του Εφετείου Θράκης που απέρριψε την νόμιμη εγγραφή του Σωματείου με των επωνυμία «Τουρκική Ένωση Ξάνθης», β) η Ελλάδα τελεί υπό πίεση εξαιτίας της μη εναρμόνισης του θεσμικού της πλαισίου περί λειτουργίας των Σωματείων μετά την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, γ) Το ζήτημα αναμένεται να εισαχθεί προς συζήτηση στην Επιτροπή Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης τον Μάιο και ενώ η Ελλάδα θα έχει την προεδρία του Συμβουλίου της Ευρώπης για πρώτη φορά μετά από 23,5 χρόνια.

Όλα θα κριθούν εντέλει από την απόφαση που θα λάβουν κατά συνείδηση, όπως τόνισε, ο κ. Σισιλιάνος, από τους δικαστές του Αρείου Πάγου. Για την ιστορία, να υπενθυμίσουμε ότι κατά την ψήφιση της τροπολογίας στην ελληνική Βουλή από την προηγούμενη κυβέρνηση, είχαν εγερθεί σοβαρά ερωτηματικά από τους βουλευτές της Μειονότητας οι οποίοι τελικά δεν την ψήφισαν εξαιτίας των περιορισμών που εισήγαγε.