Ένα εικοσιτετράωρο μετά την συνάντηση του τούρκου προέδρου με τον έλληνα πρωθυπουργό σε τουρκικό έδαφος, επιχειρούμε να αποκρυπτογραφήσουμε τα συμπεράσματα των μεγαλύτερων ελληνικών εφημερίδων από αυτή την κορυφαία πολιτική και διπλωματική εξέλιξη για τις σχέσεις των δύο χωρών, καθώς και τα μηνύματα που αποστέλλονται προς την ελληνική κοινή γνώμη για τα αποτελέσματα αυτών των συνομιλιών.

Για τον αναπληρωτή καθηγητή του Πανεπιστημίου του Μπιλκέντ και επικεφαλής του Προγράμματος Τουρκίας του ΕΛΙΑΜΕΠ, Ιωάννη Γρηγοριάδη που αρθρογραφεί στην εφημερίδα «ΤΑ ΝΕΑ», η συνάντηση Μητσοτάκη- Ερντογάν «διεξήχθη σε καλύτερο του αναμενομένου κλίμα. Ήταν εμφανής η βελτίωση της διαπροσωπικής σχέσης των δύο ηγετών, αλλά και η προσπάθεια να αναδειχθούν τα σημεία της θετικής ατζέντας στις ελληνοτουρκικές σχέσεις».

Σύμφωνα με τον έλληνα αναλυτή «η συνάντηση αυτή εμπεδώνει τον ρόλο της Ελλάδας ως υπεύθυνης δυνάμεως σταθερότητας εντός του ΝΑΤΟ η οποία συμβάλει στην ενίσχυση της περιφερειακής συνοχής της. Η έμφαση στην καλλιέργεια διαύλων επικοινωνίας, ώστε τυχόν κρίσεις να τυγχάνουν έγκαιρης διαχειρίσεως, η προώθηση νέων μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης και του διμερούς εμπορίου αποτελούν σημαντικές πρωτοβουλίες στην προσπάθεια να ανατραπεί το δυσμενές κλίμα που κυριαρχεί στις ελληνοτουρκικές σχέσεις εδώ και περίπου δύο έτη», καταλήγει ο ίδιος.
Από την πλευρά του, σε ανταπόκρισή του για την εφημερίδα «ΤΑ ΝΕΑ» από τον τόπο συνάντησης των δύο ηγετών, ο δημοσιογράφος Ανδρέας Ρομπόπουλος επισημαίνει ότι «ενώ καμία πλευρά δεν μετακινήθηκε από τις πάγιες θέσεις της, ωστόσο είναι σημαντικό για την τουρκική πλευρά ότι υιοθετείται η αντίληψη ότι η ένταση και η όξυνση μόνο προβλήματα και κόστος προσθέτουν».

Σύμφωνα με το ίδιο ρεπορτάζ «πηγές της προεδρίας στην Τουρκία δίνουν το σήμα για μια νέα περίοδο χαμηλών τόνων, προτάσσοντας τα πεδία που υπάρχει έδαφος συνεργασίας. Αν όλα αυτά σημαίνουν επιστροφή στις αρχές της δεκαετίας του 2000 με την έξαρση της ελληνοτουρκικής φιλίας, θα φανεί τους επόμενους μήνες», καταλήγει ο έλληνας δημοσιογράφος.

Ανατρέχοντας στο άρθρο του ανταποκριτή στις ΗΠΑ της εφημερίδας «Καθημερινή», Αθανάσιου Έλλις, διαβάζουμε ότι «είναι, προφανώς χρήσιμο να υπάρχουν ανοιχτοί δίαυλοι επικοινωνίας. Όπως, όντως υπάρχουν μεγάλα περιθώρια βελτίωσης των διμερών σχέσεων, παρά τις διαφωνίες. Το όφελος που θα προκύψει δεν περιορίζεται στις δυο χώρες, αλλά αφορά όλη την περιοχή της Αν. Μεσογείου».

Ο ίδιος, όμως, εκφράζει επιφυλάξεις για το μέλλον σημειώνοντας ότι «είναι μάλλον αυτονόητο ότι δεν μπορούν να γίνουν ουσιαστικά βήματα ενώ εκτοξεύονται απειλές, ρητορικές ή θεσμικές όπως το ψηφισμένο από την Τουρκική Εθνοσυνέλευση Casus Belli σε περίπτωση που η Ελλάδα κάνει χρήση του δικαιώματός της να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα στα 12 μίλια εφαρμόζοντας τη σχετική πρόνοια του Δικαίου της Θάλασσας».

Σε άλλο σημείο της ανάλυσής του τονίζει ότι «μετά από ένα ήρεμο καλοκαίρι στο Αιγαίο, θα αποτελούσε λογικό και ευπρόσδεκτο επόμενο βήμα η διεξαγωγή του 5ου Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας, το φθινόπωρο στη Θεσσαλονίκη».

«Εναπόκειται στην Τουρκία να δείξει ότι επιθυμεί ειλικρινά να αλλάξει σελίδα στη σχέση της με την Ελλάδα, όπως επιχειρεί να κάνει το τελευταίο διάστημα με άλλες σημαντικές χώρες της ευρύτερης περιοχής, από τα Εμιράτα μέχρι το Ισραήλ», καταλήγει ο αρθρογράφος της «Καθημερινής».

Από την πλευρά της η «Εφημερίδα των Συντακτών» που κινείται στον χώρο της αξιωματικής αντιπολίτευσης, στο κεντρικό της άρθρο με τίτλο «Εμείς η Τουρκία και οι …άλλοι» υποστηρίζει ότι «η συνάντηση Ερντογάν - Μητσοτάκη τελικά έγινε και όπως ήταν αναμενόμενο δεν άλλαξε σε τίποτε το σύνολο των διαφορών που χωρίζουν τις δύο χώρες. Οι ανακοινώσεις και από τις δύο πλευρές ήταν ιδιαίτερα προσεκτικές. Οι τόνοι χαμηλοί, χωρίς προκλήσεις και εντάσεις. Σε αυτό το κλίμα συμφωνήθηκε να βαδίσουν οι σχέσεις των δύο χωρών το επόμενο διάστημα».

«Αναμφίβολα είναι θετικό να μην υπάρχει ένταση, να μην υπάρχουν προκλήσεις, να υπάρχει διάλογος. Να προχωρήσουν οι συζητήσεις για τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης και να εδραιωθεί στο προσεχές μέλλον ένα πλαίσιο συνεργασίας εκεί όπου είναι δυνατό. Θα κερδίσουν και οι δύο χώρες. Θα ωφεληθούν και οι δύο λαοί».

Μετά όμως τις πρώτες αυτές θετικές διατυπώσεις η «Εφημερίδα των Συντακτών» θεωρεί ότι «τη συνάντηση Ερντογάν - Μητσοτάκη την ήθελαν και την προώθησαν οι ΗΠΑ για να διασφαλίσουν την ηρεμία στη ΝΑ πτέρυγα της συμμαχίας, αναγνωρίζοντας στον Ερντογάν την ιδιότητα του «ουδέτερου» διαπραγματευτή με τη Ρωσία, αφού ταυτόχρονα ενεργοποίησαν και το Ισραήλ σε έναν τέτοιο -και ακόμη πιο ουσιαστικό- ρόλο για να πετύχουν τους στόχους τους.

Έδωσαν κάτι σε μας; Ασφαλώς. Το ήρεμο κλίμα, τους χαμηλούς τόνους, την έλλειψη προκλήσεων και εντάσεων. Καμία λύση στα προβλήματα. Αυτά έμειναν όπως ήταν. Και θα μείνουν, όσο οι ελληνοτουρκικές σχέσεις θα καθορίζονται από τα συμφέροντα των ισχυρών, στους οποίους κάθε φορά θα τρέχουμε για να αποδείξουμε πόσο αξιόπιστοι και προβλέψιμοι σύμμαχοι είμαστε».

Τέλος, η εφημερίδα «δημοκρατία» που κινείται στον χώρο της λεγόμενης πατριωτικής δεξιάς στο κύριο άρθρο της υπό τον τίτλο «Συνεργασία υπό την απειλή casus belli» καταλογίζει στην ελληνική κυβέρνηση ότι «είναι διατεθειμένη να βάλει κάτω από το χαλί την τουρκική επιθετικότητα, να κάνει ότι δεν βλέπει τις τουρκικές διεκδικήσεις κατά της πατρίδας μας, τις αιτιάσεις για «μειονότητες» και να ξεχάσει ακόμη και το υφιστάμενο casus belli που οι γείτονες έχουν θέσει κατά της χώρας μας σε περίπτωση που αποφασίσει να ασκήσει τα κυριαρχικά της δικαιώματα».

Θα λέγαμε ότι στον ελληνικό τύπο κυριαρχεί σε γενικές γραμμές ένα «ναι μεν αλλά» για τα ελληνοτουρκικά. Αφενός, αποτιμάται ως θετικό το κλίμα και η αίσθηση της αποκατάστασης μιας κανονικότητας στις σχέσεις των δύο ηγετών, ευνοείται η θετική ατζέντα που μπορεί να ενισχύσει τις εμπορικές ανταλλαγές και τα ζητήματα χαμηλής πολιτικής αλλά την ίδια στιγμή κυριαρχεί η αίσθηση ότι στα θέματα που διχάζουν τις δύο χώρες ο δρόμος που έχουμε να διανύσουμε είναι μακρύς υπό το πρίσμα των νέων συνθηκών που διαμορφώνει στον παγκόσμιο χάρτη ο πόλεμος στην Ουκρανία.