Ο ομότιμος καθηγητής του Παιδαγωγικού Τμήματος του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Γιώργος Τσιάκαλος, πέρα από ένας πολύ σημαντικός και επιφανής άνθρωπος του πνεύματος και της προοδευτικής διανόησης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, συμβαίνει να είναι και βαθιά πολιτικοποιημένος και στέλεχος του ΣΥΡΙΖΑ και της Αριστεράς από τα νεανικά του χρόνια.

Ο ίδιος ορίστηκε από το υπουργείο Παιδείας το 2011 ως ο υπεύθυνος του τμήματος μειονοτικής εκπαίδευσης που δημιουργήθηκε στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης μετά το κλείσιμο της ΕΠΑΘ, προκειμένου να υλοποιηθεί ένα πάγιο αίτημα πολλών χρόνων που ήταν οι δάσκαλοι της Μειονότητας, απόφοιτοι των ιεροσπουδαστηρίων, να αποφοιτούν από κανονικές πανεπιστημιακές σχολές και όχι από αρτηριοσκληρωτικά μορφώματα του παρελθόντος.

Το ελληνικό κράτος όμως άφησε ημιτελές το βήμα με την ΕΠΑΘ καθώς δεν προέβλεψε μια σειρά από βασικά ζητήματα λειτουργίας αυτού του νέου καθεστώτος σπουδών και στο τέλος έπαψε να παίρνει και νέους εισαγόμενους πρωτοετείς φοιτητές. Με αποκορύφωμα την περυσινή νομοθετική ρύθμιση του υπουργείου Παιδείας που πέρασε με τροπολογία από την Βουλή για την οριστική κατάργησή του και δημιουργία «Διδασκαλείου» για μειονοτικούς δασκάλους στην Αλεξανδρούπολη.

Ας δούμε τι λέει για το θέμα αυτό ο ίδιος ο Γιώργος Τσιάκαλος σε πρόσφατη συνέντευξη του που παραχώρησε μαζί με φοιτητές και φοιτήτριες του τμήματός του στην εφημερίδα «Αγγελιοφόρος» της Θεσσαλονίκης.

«Η κατάργηση του προγράμματος μειονοτικής εκπαίδευσης στο Παιδαγωγικό του ΑΠΘ προωθείται τη στιγμή που οι εξωτερικοί αξιολογητές «βαθμολόγησαν» το συγκεκριμένο Τμήμα της Θεσσαλονίκης ως ένα από τα καλύτερα της χώρας προτείνοντας μάλιστα και την ίδρυση ειδικού Τομέα Μειονοτικής Εκπαίδευσης. Η εξέλιξη αυτή προκάλεσε αίσθημα απογοήτευσης σε φοιτητές της Μειονότητας. Η ελληνική κυβέρνηση είχε εξαγγείλει την ίδρυση Τομέα Μειονοτικής Εκπαίδευσης στο ΑΠΘ το 2011, αλλά δε φρόντισε για τη νομοθετική θωράκισή του.

Πρόσφατα το υπουργείο Παιδείας πέρασε τροπολογία στη Βουλή, η οποία προβλέπει την ίδρυση ειδικού Διδασκαλείου στην Αλεξανδρούπολη βάζοντας τέλος ουσιαστικά στην εισαγωγή φοιτητών της Μειονότητας με ποσόστωση στο Παιδαγωγικό του Αριστοτελείου. Δικαίωμα φοίτησης στο Διδασκαλείο θα έχουν αποκλειστικά μέλη της «μουσουλμανικής μειονότητας» της Θράκης που είναι απόφοιτοι Παιδαγωγικών Τμημάτων Δημοτικής Εκπαίδευσης της Ελλάδας.

Το Διδασκαλείο Εκπαιδευτικών Μειονοτικού Προγράμματος θα απονέμει δίπλωμα μετεκπαίδευσης και θα έχει την ευθύνη για τη διαρκή επιμόρφωση των δασκάλων των μειονοτικών δημοτικών σχολείων της Θράκης».

Το 2010, επί υπουργίας Άννας Διαμαντοπούλου, καταργήθηκε, έπειτα από σχεδόν τέσσερις δεκαετίες, η Ειδική Παιδαγωγική Ακαδημία Θεσσαλονίκης, η οποία προετοίμαζε μέλη της «μουσουλμανικής μειονότητας», για να διδάξουν στο μειονοτικό πρόγραμμα των σχολείων της Θράκης. «Το επίπεδο εκπαίδευσης στην ΕΠΑΘ δεν ήταν υψηλό και δεχόμασταν καταγγελίες για την ύπαρξη ιδιαίτερης μορφής εκπαίδευσης», τονίζει ο κ. Τσιάκαλος στην συνέντευξή του.

Το 2011 εξαγγέλθηκε η ίδρυση τομέα Μειονοτικής Εκπαίδευσης στο Παιδαγωγικό του ΑΠΘ από την κυβέρνηση και την ίδια χρονιά εισήχθησαν οι πρώτοι 21 φοιτητές, που αποτελούσαν το 10% των εισακτέων. Ο στόχος του υπουργείου Παιδείας εκείνη την περίοδο ήταν οι φοιτητές από τη Μειονότητα να εισέρχονται στο τμήμα με ποσόστωση και να ακολουθούν ειδικό πρόγραμμα σπουδών επιλογής, που θα τους παρέχει ισότιμο με τους υπόλοιπους φοιτητές πτυχίο, αλλά και το δικαίωμα να διδάσκουν στα μειονοτικά σχολεία.

«Οι αλλαγές αυτές πυροδότησαν αντιδράσεις», όπως λέει ο κ. Τσιάκαλος, υπογραμμίζοντας πως το 2012 δεν ανακοινώθηκε λίστα εισακτέων. Το 2013 και το 2014 έγινε κανονικά η εισαγωγή φοιτητών στο Παιδαγωγικό, που σήμερα φτάνουν τους 40. «Όμως, σε αυτό το διάστημα όχι μόνο δεν προωθήθηκε νομοθετική ρύθμιση για την ίδρυση Τομέα Μειονοτικής Εκπαίδευσης, αλλά αντιθέτως δρομολογήθηκε η κατάργηση του σχετικού προγράμματος, σύμφωνα με πληροφορίες», επισημαίνει ο ίδιος.

«Ο τομέας Μειονοτικής Εκπαίδευσης δεν ιδρύθηκε ποτέ στο Παιδαγωγικό παρά τις συνεχείς οχλήσεις είτε της κοσμήτορος είτε της προέδρου του τμήματος», αναφέρει η πρόεδρος του Παιδαγωγικού Τμήματος του ΑΠΘ, Ευαγγελία Τρέσσου. Πάντως, ο τελευταίος νόμος προβλέπει πως οι φοιτητές που εισήχθησαν στο ΑΠΘ μέχρι και το 2014 και παρακολούθησαν επτά μαθήματα της εν λόγω Κατεύθυνσης έχουν δικαίωμα να διοριστούν για τη διδασκαλία στο μειονοτικό πρόγραμμα των σχολείων της Θράκης.

«Φέτος θα αποφοιτήσουν τα πρώτα είκοσι άτομα λαμβάνοντας το πτυχίο του Παιδαγωγικού Τμήματος, το οποίο προφανώς είναι ίδιο κι απαράλλαχτο με εκείνο που λαμβάνουν οι φοιτητές/τριες που ανήκουν στην πλειονότητα. Έχοντας όμως παρακολουθήσει με επιτυχία επιπλέον τα μαθήματα που σχετίζονται με το τουρκόφωνο μέρος της διδασκαλίας στα μειονοτικά σχολεία θα λάβουν επίσης ένα συμπλήρωμα του πτυχίου τους που πιστοποιεί ότι έχουν όλα τα απαραίτητα εφόδια για να διδάξουν με επιτυχία και με τις πιο σύγχρονες μεθόδους το τουρκόφωνο μέρος της μειονοτικής εκπαίδευσης», εξηγεί ο κ. Τσιάκαλος. Σημειώνει, δε, πως ο ΣΥΡΙΖΑ είχε καταψηφίσει την τροπολογία και είχε ταχθεί υπέρ της συνέχισης του προγράμματος στο ΑΠΘ.

«Η θεσμοθέτηση της αποκλειστικής εισαγωγής σε τμήμα του πανεπιστημίου μαθητών/τριών με κριτήρια όπως το θρήσκευμα είναι αντισυνταγματική και ως εκ τούτου δεν ήταν και δεν είναι δυνατή ούτε η μετεξέλιξη της ΕΠΑΘ σε τμήμα πανεπιστημίου ούτε η ίδρυση εισαγωγικής κατεύθυνσης σε ΑΕΙ με τέτοια χαρακτηριστικά», υποστήριζε η προηγούμενη ηγεσία του υπουργείου Παιδείας όταν στην κυβέρνηση ήταν η Ν.Δ. και το ΠΑΣΟΚ.

Μετά από αυτά προκύπτουν ορισμένα αβίαστα ερωτήματα για την σημερινή κυβέρνηση, την νέα ηγεσία του υπουργείου Παιδείας και τους τοπικούς βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ. Για παράδειγμα, ποια είναι η κατεύθυνση που θα ακολουθήσει η κυβέρνηση στον τομέα της μειονοτικής εκπαίδευσης; Θα ισχύσει η νομοθετική πρόβλεψη για το Διδασκαλείο της Αλεξανδρούπολης, που κάποιοι το χαρακτηρίζουν ως μια νέα ΕΠΑΘ ή θα καταργηθεί με καινούργιο νόμο; Θα μπορούν οι μειονοτικοί εκπαιδευτικοί που έχουν αποφοιτήσει από ελληνικά πανεπιστήμια ή ισότιμα και αναγνωρισμένα της αλλοδαπής να διδάσκουν στο ελληνόγλωσσο πρόγραμμα ή θα ισχύσει η σημερινή αντισυνταγματική απαγόρευση που τους έχει επιβληθεί; Θα ισχύσει η διαφάνεια και η αξιοκρατία στους διορισμούς των διευθυντών και των υποδιευθυντών των μειονοτικών σχολείων καθώς και των σχολικών συμβούλων ή θα συνεχίσει το σημερινό καθεστώς των αρεστών και των ημετέρων κατά τεκμήριο; Θα υπάρξει μια σοβαρή συζήτηση για δίγλωσσα νηπιαγωγεία ή θα κρύβεται η πολιτεία πίσω από ψηφισμένους νόμους για την εγγραφή στην πρώτη δημοτικού, δείχνοντας πως δεν είναι διατεθειμένη να ανοίξει ένα τέτοιο ζήτημα; Θα αντιμετωπιστεί η μειονοτική εκπαίδευση ως ζήτημα εκπαιδευτικό ή θα συνεχίσουν να επηρεάζουν την λειτουργία της «εθνικές» και «διπλωματικές» ευαισθησίες;

Να επισημάνω εδώ ότι η έκθεση του Συμβουλίου της Ευρώπης για το ρατσισμό και τις διακρίσεις στην Ελλάδα που δημοσιεύθηκε πριν ένα μήνα κάνει ειδική μνεία στην μειονοτική εκπαίδευση της Δυτικής Θράκης και σημειώνεται «η απροθυμία των προηγούμενων κυβερνήσεων να προχωρήσουν στη θεσμική θωράκιση του Τομέα Μειονοτικής Εκπαίδευσης στο Παιδαγωγικό Τμήμα του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης» και στις συστάσεις προς τη σημερινή κυβέρνηση περιλαμβάνεται, με τον αριθμό 35, η προτροπή να προχωρήσει στη σχετική ρύθμιση.

Όπως επισημαίνει ο καθηγητής κ . Γιώργος Τσιάκαλος η έκθεση του Συμβουλίου της Ευρώπης, «δεν αποτελεί καταγγελία αλλά βάση δεδομένων που μπορεί και πρέπει να χρησιμοποιηθεί για τη βελτίωση του κοινωνικού και του πολιτικού μας συστήματος». Γι’ αυτό ολοκληρώνεται με σαράντα έξι συστάσεις προς την Πολιτεία. «Μόνο να κερδίσουμε έχουμε εάν τις υιοθετήσουμε αμέσως. Ποιος αμφιβάλλει π.χ. ότι θα είναι καλύτερα για όλους μας εάν ο Συνήγορος του Πολίτη αποκτήσει το δικαίωμα να παρεμβαίνει σε υποθέσεις παραβίασης των δικαιωμάτων μας όχι μόνο από τις δημόσιες υπηρεσίες αλλά και από υπηρεσίες του ιδιωτικού τομέα, εφόσον αυτές διαχειρίζονται βασικά αγαθά; Και ποιος αμφιβάλλει ότι θα είναι προς όφελός μας εάν ο ίδιος θεσμός αποκτήσει το δικαίωμα όχι μόνο να διαπιστώνει παραβάσεις σε βάρος των πολιτών από τις δημόσιες υπηρεσίες αλλά και να τις οδηγεί στα δικαστήρια, και να εκπροσωπεί εκεί τους πολίτες;», καταλήγει ο καθηγητής του ΑΠΘ.

Τις τελευταίες εβδομάδες υπάρχει η πληροφορία ότι τα πάντα σχετικά με τα ζητήματα της μειονοτικής εκπαίδευσης στην Θράκη έχουν παγώσει με άνωθεν εντολή του υπουργείου Παιδείας και ότι ετοιμάζονται αλλαγές που θα περιλαμβάνονται σε πολυνομοσχέδιο που θα κατατεθεί σύντομα στην Βουλή. Θα παρακολουθούμε τις εξελίξεις, όχι με καχυποψία αλλά με εύλογο δημοσιογραφικό και κοινωνικό-πολιτικό ενδιαφέρον.