Μεταφέρω αυτούσια ανακοίνωση της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας –Θράκης η οποία εκδόθηκε πρόσφατα και έχει να κάνει με την ανάπτυξη στην περιοχή μας:

«Η πτώση του ΑΕΠ της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης στα χρόνια της κρίσης, κάθε χρόνο μετά το 2010 είναι πολύ μεγαλύτερη από το μέσο όρο της χώρας. Σχετικά ο Περιφερειάρχης ΑΜ-Θ, κ. Γιώργος Παυλίδης δήλωσε “Είχαμε επισημάνει πριν την ανάληψη των καθηκόντων μας την 1η Σεπτεμβρίου 2014 ότι μας ανησυχούσε η πτωτική πορεία της περιφέρειας μας, και τονίσαμε κατ’ επανάληψη ότι ήταν αρκετά μεγαλύτερη από τον μέσο όρο της Ελλάδας της κρίσης. Δυστυχώς όμως τα στοιχεία της Eurostat για το έτος 2013 δείχνουν ότι το ΑΕΠ μειώθηκε κατά πολύ περισσότερο από ότι και εμείς εκτιμούσαμε. Για την πτώση αυτή υπάρχουν ευθύνες και συνολικά έχει όνομα, την αδόμητη ανάπτυξη 2011-2014”.

«Δεν είναι βεβαίως καιρός για μνημόσυνα, ανεξάρτητα από τις ευθύνες της προηγούμενης περιφερειακής αρχής και με δεδομένο ότι ο θεσμός της Περιφέρειας έχει την ευθύνη της ανάπτυξης είμαστε υποχρεωμένοι να κοιτάξουμε μπροστά, δουλεύοντας εντατικά. Εντοπίσαμε τα αίτια για τη εξαιρετικά αβαθή ανάπτυξη της περιοχής που οδήγησε στην πτώση. Δρομολογήσαμε την επανεκκίνηση με αναδιάταξη των αναπτυξιακών μας στοχεύσεων, πάνω σε ρεαλιστική βάση, προσβλέποντας σε μια δομημένη ανάπτυξη, με περιφερειακή οικονομία δεμένη βαθιά με τα χαρακτηριστικά μας, τον πλούτο της περιοχής και τους ανθρώπους της. Θέλουμε την ενεργοποίηση όλων των παραγωγικών δυνάμεων, του καθενός χωριστά για να φύγουμε από τον κατήφορο του χτες, τη σκόρπια και ασύνδετη ανάπτυξη για να πάμε εκεί που μας αξίζει. Στα πλαίσια αυτού του οδικού χάρτη ξεκινήσαμε πολλά, στοχεύουμε σε πολύ περισσότερα. Δε θα λογαριάσουμε κόπους και θυσίες, θέλουμε όμως όλη την κοινωνία να μας υποστηρίζει, να μας διορθώσει γιατί υπηρετούμε όλοι μαζί τον ίδιο στόχο».

Με άλλα λόγια η Περιφέρεια ΑΜ-Θ κατέχει το θλιβερό προνόμιο να είναι η φτωχότερη της Ελλάδας για το οικονομικό έτος 2013 και μια από τις φτωχότερες της Ευρώπης μαζί με την Ήπειρο και την Δυτική Μακεδονία. Βεβαίως, ο σημερινός περιφερειάρχης καταλογίζει ευθύνες στον προηγούμενο γι΄ αυτή την εικόνα και ιδιαίτερα στην τριετία 2011-14. Φοβάμαι να πω ότι το αναπτυξιακό πρόβλημα της περιφέρειάς μας έχει διαχρονικά και μόνιμα χαρακτηριστικά τα οποία απλώς η κρίση μετά το 2010 μεγέθυνε σε τέτοιο βαθμό ώστε να ανοίξει επικίνδυνα η ψαλίδα των κοινωνικών ανισοτήτων.

Ας σταθούμε όμως για λίγο στους αριθμούς που με γλαφυρό τρόπο αποτυπώνουν την οικονομική και αναπτυξιακή πραγματικότητα της περιοχής μας.

Η Eurostat δημοσιοποίησε στις 21 Μαΐου τα προσωρινά στοιχεία για το ΑΕΠ των περιφερειών το 2013. Σε όλες τις χώρες (εκτός Γερμανίας, Ιταλίας και Ολλανδίας) στην περιοχή της πρωτεύουσας υπάρχουν τα υψηλότερα εισοδήματα.

Στην Ελλάδα για μια ακόμη χρονιά η Περιφέρεια ΑΜ-Θ είχε την πικρή πρωτιά να έχει το χαμηλότερο κατά κεφαλήν ΑΕΠ από όλες τις Ελληνικές περιφέρειες. Σε μονάδες αγοραστικής δύναμης έφθανε μόνο στο 52% του Ευρωπαϊκού μέσου όρου. Η αμέσως επόμενη είναι η Ήπειρος με 55%.

Γιατί όμως συμβαίνει αυτό; Και πως μπορεί να αναστραφεί; Για να απαντηθούν τα ερωτήματα αυτά πρέπει να εμβαθύνουμε στην οικονομική δομή της περιφέρειας και να δούμε πως εξελίχτηκε διαχρονικά.
Η περιφέρεια μας κατ΄ αρχήν παράγει μόνο το 3,9% του ΑΕΠ της χώρας, όταν η Αττική παράγει το 48,9%.
Βλέπουμε ότι από το 2000 ως το 2008 είχαμε σε όλους τους νομούς ανάπτυξη και από εκεί και πέρα συνεχή πτώση. Καλύτερα πήγαιναν οι νομοί Καβάλας και Έβρου ενώ χειρότερα οι νομοί Δράμας και Ξάνθης.
Ενδιαφέρον έχει να δούμε τι έγινε στα χρόνια της κρίσης. Με βάση το 100 για το 2008, τι έγινε στους νομούς;

Βλέπουμε ότι τη μεγαλύτερη πτώση την είχε η Ροδόπη, που το 2012 παρήγαγε μόνο το 72% αυτού που παρήγαγε το 2008.

Πως εξελίχθηκαν όμως στην περιφέρεια μας οι διάφοροι κλάδοι της οικονομίας που συνθέτουν το ΑΕΠ;
Τι ρόλο παίζουν οι διάφοροι κλάδοι του ΑΕΠ στην περιφέρεια και πως είναι σε σύγκριση με αυτούς της χώρας;

Βλέπουμε ότι ο κλάδος με τη μεγαλύτερη πτώση είναι αυτός των κατασκευών (από 9,2 σε 2,3%), ενώ τη μεγαλύτερη αύξηση είχε η Δημόσια Διοίκηση (από 20 σε 32,4%). Πτώση είχε και ο τομέας εμπόριο-τουρισμός, που οφείλεται περισσότερο στη πτώση του εμπορίου μετά το 2008 και λιγότερο στον (ισχνό ούτως ή άλλως) τουρισμό.

Βλέπουμε ότι η περιφέρεια έχει έναν σχεδόν διπλάσιο γεωργικό τομέα από ότι η χώρα συνολικά (7,1 έναντι 3,7%) και μια πολύ μεγαλύτερη δημόσια διοίκηση (32,4 έναντι 21,6%).

Και ο βιομηχανικός τομέας φαίνεται να είναι κάπως υψηλότερος από αυτόν της χώρας, γι’ αυτό αξίζει να τον δούμε αναλυτικότερα. Τι είδους βιομηχανία έχουμε στην ΑΜΘ;

Οι σημαντικότεροι κλάδοι είναι η βιομηχανία τροφίμων (σε μεγάλο βαθμό μεταποίηση αγροτικών προϊόντων), μη μεταλλικά ορυκτά (κυρίως μάρμαρο) και κλωστοϋφαντουργικές επιχειρήσεις (σε φάση έντονης κρίσης εκτός από τα εκκοκκιστήρια).

Είναι η πλειοψηφία αυτών των επιχειρήσεων ανταγωνιστικές. Παράγουν υψηλή προστιθέμενη αξία;
Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα το 51 % των επιχειρήσεων της περιφέρειας ακολουθεί στρατηγική χαμηλού κόστους, που δύσκολα θα τις κρατήσει σε συνθήκες μαρασμού εσωτερικής αγοράς και έντονου διεθνούς ανταγωνισμού.

Τι συμπεράσματα βγαίνουν:

• Η Περιφέρεια ΑΜΘ παρά τα αλλεπάλληλα Κοινοτικά Πλαίσια Στήριξης και ΕΣΠΑ δεν μπόρεσε να συγκλίνει, όχι μόνο στα κοινοτικά, αλλά ούτε καν στα εθνικά δεδομένα.

• Η Ροδόπη στα χρόνια της κρίσης γνώρισε τη μεγαλύτερη απώλεια εισοδήματος

• Η περιφέρεια στηριζόμενη ιδιαίτερα στον Αγροτικό τομέα και τη Δημόσια Διοίκηση, τομείς με χαμηλή προστιθέμενη αξία, δεν μπόρεσε να αναπτύξει δυναμική.

• Ο Τουρισμός δεν βοήθησε μέχρι τώρα όπως σε άλλες ελληνικές περιφέρειες.

• Η βιομηχανία έδειξε μικρή προσαρμοστικότητα σε συνθήκες παγκοσμιοποίησης και δεν έγινε αρκούντως ανταγωνιστική.

Είναι, πράγματι θλιβερό όσο και εξοργιστικό το γεγονός ότι μια περιοχή όπως η Θράκη με τόσα πλεονεκτήματα, όπως είναι η γεωγραφική της θέση, οι άφθονες πλουτοπαραγωγικές της πηγές, το ανθρώπινο δυναμικό της και η πολύ-πολιτισμική σύνθεση του πληθυσμού της, η γειτνίασή της με τεράστιες αγορές στα Βαλκάνια, την Ε.Ε. και την ευρωπαϊκή Τουρκία, να έχει οδηγηθεί σε τέτοιο οικονομικό μαρασμό ώστε να καθίσταται η φτωχότερη περιοχή της Ελλάδας.

Οι ευθύνες βαραίνουν κυρίως το κράτος και τον τρόπο που αντιμετώπισε την Θράκη επί πολλά χρόνια.
Δηλαδή, ως μια περιοχή «ειδικού σκοπού» και όχι ως έναν τόπο με τεράστια αναπτυξιακή και κοινωνική δυναμική. Γι΄ αυτό και επέλεξαν η οικονομική τόνωση της Θράκης να γίνει όχι στην βάση των πολυποίκιλων πλεονεκτημάτων της αλλά στην λογική της ενίσχυσης των υπηρεσιών του κράτους και του δημοσίου τομέα.
Για να αλλάξει αυτή εικόνα απαιτείται αξιοποίηση του συνόλου του παραγωγικού δυναμικού του τόπου. Χωρίς κοινωνικούς, θρησκευτικούς ή εθνοτικούς διαχωρισμούς. Αξιοποίηση των πλεονεκτημάτων της γεωγραφικής γειτνίασης με μεγάλες αγορές στον τομέα του εμπορίου και των μεταφορών και αναπροσδιορισμός του γεωργικού τομέα και του μοντέλου των καλλιεργειών. Είναι βέβαιο ότι η Θράκη έχει μέλλον, αρκεί να το πιστέψουν και να το υπηρετήσουν οι άνθρωποι της, χωρίς διχαστικά σύνδρομα και πολιτικούς διαχωρισμούς, έξω και πέρα από το «πελατοκεντρικό» μοντέλο διοίκησης του παρελθόντος.