H Ε.Ε. ακολούθησε μια μυωπική πολιτική σε πολλά κρίσιμα θέματα τα τελευταία χρόνια, γεγονός που έβλαψε την πορεία ολοκλήρωσης της και οδήγησε στην εξάπλωση του ευρωσκεπτικισμού ακόμα και σε χώρες του σκληρού πυρήνα της, όπως είναι η Γερμανία και η Γαλλία.

Οι πολιτικές ηγεσίες που αναδείχθηκαν στις ισχυρές χώρες της Ε.Ε. μετά το 2004, αποδείχθηκαν αναποτελεσματικές ώστε να διαχειριστούν το κεκτημένο των αλλεπάλληλων διευρύνσεων από το 1994 έως και το 2007, που έφεραν στο κατώφλι της ενωμένης Ευρώπης, χώρες του πρώην ανατολικού συνασπισμού, χωρίς τις δημοκρατικές παραδόσεις και το επίπεδο οικονομικής ανάπτυξης των χωρών της δυτικής και κεντρικής Ευρώπης.

Οι ίδιες αυτές ηγεσίες, έκαναν τρομερά λάθη και στην αποτίμηση της οικονομικής κρίσης μετά την χρεοκοπία της Lehman Brothers το 2008. Αποτέλεσμα ήταν να διευρυνθεί επικίνδυνα το οικονομικό χάσμα Βορρά-Νότου και να αφεθούν οι χώρες του ευρωπαϊκού Νότου όπως είναι η Ελλάδα, η Ιταλία, η Ισπανία, η Πορτογαλία αλλά και η Ιρλανδία, ανυπεράσπιστες στα κερδοσκοπικά παιχνίδια του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος που τις οδήγησαν σε συρρίκνωση του ΑΕΠ και των δεικτών ευημερία τους.

Μέσα σε αυτό το κλίμα, ελάχιστοι στην Ευρώπη αντιλήφθηκαν την κομβική σημασία της επιτάχυνσης των ενταξιακών διαπραγματεύσεων για την είσοδο της Τουρκίας ως πλήρους μέλους της Ε.Ε.. Μια προοπτική που υπηρέτησε με συνέπεια στην Ελλάδα η κυβέρνηση Σημίτη με υπουργό Εξωτερικών τον Γιώργο Παπανδρέου, την περίοδο 1999-2004.

Αντιθέτως και ενώ διαφάνηκε ήδη από τα πρώτα χρόνια της διακυβέρνησης AKP στην Τουρκία η πρόθεση για επιτάχυνση της προσέγγισης με την Ε.Ε., στα κέντρα αποφάσεων των Βρυξελλών κυριάρχησαν οι ιδεολογικές αναστολές και οι πολιτικές φοβίες του Χριστιανοδημοκρατικού κόμματος της κ. Μέρκελ στην Γερμανία και του Γκωλικού συντηρητικού κόμματος του κ. Σαρκοζί στην Γαλλία, έναντι αυτής της προοπτικής.

Η λεγόμενη «αραβική άνοιξη» επιτάχυνε την αποσταθεροποίηση των χωρών της Μέσης Ανατολής και της βόρειας Αφρικής στις οποίες επιχειρήθηκε από τους δυτικούς να γίνει «απότομη μετάγγιση δημοκρατίας». Χωρίς να υπολογισθούν οι παραδόσεις, η κουλτούρα και τα κατεστημένα συμφέροντα που είχαν επί δεκαετίες συνυφανθεί με την απολυταρχική διακυβέρνηση των συγκεκριμένων χωρών. Η έκρηξη της βίας και της τρομοκρατίας, ως απότοκο της ευρύτερης αποσταθεροποίησης που επήλθε σε όλο αυτό το μεγάλο γεωγραφικό τόξο, ενίσχυσε τα κύματα μεταναστών και προσφύγων που ως μόνη διέξοδο διαφυγής έβλεπαν πλέον το πέρασμα με κάθε κόστος στην ευρωπαϊκή ήπειρο.
Η Ελλάδα και η Τουρκία αποτελούν τις πρώτες εισόδους για τα θύματα αυτών των τρομοκρατικών και εμφύλιων συγκρούσεων, στην πορεία τους προς την Ευρώπη. Δέχονται ανυπολόγιστο αριθμό προσφύγων και μεταναστών στα εδάφη τους και μέχρι πρόσφατα καλούνταν να διαχειριστούν το πρόβλημα μόνες τους, χωρίς οικονομική βοήθεια αλλά και μια συγκροτημένη μεταναστευτική πολιτική στο επίπεδο της Ε.Ε.

Τώρα, που η “Ισλαμοφοβία” στην Ευρώπη άναψε κόκκινο, στους δρόμους των ευρωπαϊκών πρωτευουσών, όπως είναι το Παρίσι και οι Βρυξέλλες, κυκλοφορεί στρατός με προτεταμένα τα όπλα. Τώρα που το ευρωπαϊκό κεκτημένο της ελεύθερης και ακόλλητης διακίνησης ανθρώπων εντός των συνόρων της Ε.Ε. τείνει να καταστεί παρελθόν, οι ισχυρές ευρωπαϊκές ηγεσίες αντιλήφθηκαν τον σημαντικό ρόλο που έχουν να παίξουν στην διαχείριση του προβλήματος και την ανάσχεση των προσφυγικών ροών, η Ελλάδα και η Τουρκία.
Στο νέο γεωπολιτικό περιβάλλον που δημιουργεί η υφιστάμενη κρίση, που όμοια της σε επίπεδο μετακινήσεων πληθυσμών ο κόσμος έχει να γνωρίσει από τις αρχές του 20ου αιώνα, Ελλάδα και Τουρκία οφείλουν και πρέπει να συνεργαστούν ώστε να αποδειχθούν σε παράγοντες σταθερότητας και ειρήνης στην νοτιοανατολική λεκάνη της Μεσογείου.

Τα άλυτα ζητήματα τεσσάρων δεκαετιών ασφαλώς και ούτε παραγράφονται ούτε και διαγράφονται. Οφείλουμε όμως να κινηθούμε με οδηγό την προσέγγιση στην βάση του αμοιβαίου συμφέροντος και όχι έχοντας ως γνώμονα ένα παρελθόν που μας χώρισε και μας τραυμάτισε.

Σε αυτήν την περίπτωση, κορυφαίο ρόλο θα έχουν οι πολιτικές ηγεσίες που θα νοηματοδοτήσουν και την πορεία των συνομιλιών. Οι ηγέτες θα δώσουν τις λύσεις και τις κατευθύνεις, θα είναι εκείνοι που θα υπερβούν και τα προσκόμματα κάποιων σκουριασμένων γραφειοκρατιών των δύο χωρών που τρέφονται και αναπαράγονται επί δεκαετίες μέσα από την ελληνοτουρκική σύγκρουση.

Ας ελπίσουμε ότι οι συνθήκες είναι ώριμες για να το πετύχουν..