H Ενωμένη Ευρώπη που με την προώθηση της διεύρυνσής της και της πολιτικής της εμβάθυνσης θα αποτελούσε παγκόσμιο πόλο ισορροπίας ανάμεσα σε Ανατολή και Δύση και παράγοντα ειρηνικής συνύπαρξης των λαών ως απάντηση στον Ψυχρό Πόλεμο, που έληξε το 1989, σήμερα πια δεν υπάρχει.

Η οικονομική κρίση που ξέσπασε το 2008 στην Αμερική και μεταφέρθηκε ως ιός τάχιστα στην Ευρώπη, ανέδειξε τις ανακολουθίες και τις ατέλειες του συστήματος της νομισματικής ενοποίησης αφενός και αφετέρου επέτεινε τα θεσμικά και δημοκρατικά ελλείμματα στην λειτουργία της Ε.Ε..

Όπως ιστορικά συμβαίνει με κάθε μεγάλη οικονομική κρίση, αυτή δεν περιορίστηκε στα καθαρά οικονομικά μεγέθη των διαφόρων χωρών αλλά σύντομα μετεξελίχθηκε σε κοινωνική κρίση, σε κρίση αντιπροσώπευσης, λειτουργίας της δημοκρατίας που κορυφώθηκε με τις τρομοκρατικές απειλές οι οποίες οδήγησαν σε ένταση της καταστολής, του φόβου και των εθνικιστικών, ρατσιστικών ρευμάτων, κομμάτων και κινημάτων.

Πριν λίγα χρόνια, μιλούσαμε σε θεωρητικό επίπεδο για το γεγονός ότι η Ευρώπη δεν μπορεί να υψώνει τείχη και να αρνείται την όσμωση, την επαφή και την υποδοχή στα εδάφη της, μουσουλμανικών πληθυσμών καθώς και άλλων θρησκευτικών δογμάτων. Λέγαμε δηλαδή, ότι η Ευρώπη δεν μπορεί και δεν πρέπει να γίνει ένα κλειστό club χριστιανικών χωρών με αλλεργία στο ξένο και το διαφορετικό.

Η Ενωμένη Ευρώπη χτίστηκε στις αρχές της ελεύθερης διακίνησης ανθρώπων και αγαθών, ενάντια στους τελωνειακούς δασμούς και τις διατυπώσεις διαβατηρίων για τις μετακινήσεις των πολιτών στα εσωτερικά της σύνορα.

Στον αντίποδα του παλαιού ανατολικού μπλοκ, της σφαίρας επιρροής της Σοβιετικής Ένωσης που εξαιτίας των συρματοπλεγμάτων και των απαγορεύσεων, είχε αποκληθεί από τους Δυτικούς ως «Σιδηρούν Παραπέτασμα».

Τα πρώτα βήματα για τη δημιουργία του χώρου Σένγκεν, έγιναν το 1985 στην ομώνυμη κωμόπολη του Λουξεμβούργου, όταν οι υφυπουργοί του Δουκάτου, της Γερμανίας, της Γερμανίας, του Βελγίου, και της Ολλανδίας υπέγραφαν την εν λόγω συνθήκη.
Πέντε χρόνια αργότερα, το 1990, η σύμβαση του Σένγκεν καθόρισε τον τρόπο με τον οποίο θα εφαρμοζόταν στην πράξη η κατάργηση των ελέγχων στα εσωτερικά σύνορα. Τότε θεσπίστηκε σειρά μέτρων που ήταν αναγκαία για την ενίσχυση των ελέγχων στα εξωτερικά σύνορα, τον καθορισμό διαδικασιών για την έκδοση ομοιόμορφων θεωρήσεων, την ανάληψη δράσης για την καταπολέμηση του λαθρεμπορίου ναρκωτικών και τη δημιουργία κοινού συστήματος ανταλλαγής πληροφοριών —του Συστήματος Πληροφοριών Σένγκεν (SIS).

Η ουσιαστική εφαρμογή της συνθήκης άρχισε στις 26 Μαρτίου του 1995 όταν οι πέντε χώρες που την υπέγραψαν μαζί με την Πορτογαλία και την Ισπανία, κατάργησαν τους ελέγχους στα εσωτερικά σύνορά τους. Η Ελλάδα, υπέγραψε τη Συνθήκη το 1992, την κύρωσε το 1997 και άρχισε να την εφαρμόζει από το 2000 και έπειτα.

Η Ευρώπη των 28 χωρών- μελών και η ευρωζώνη των 19 μελών, μοιάζει σήμερα περισσότερη διηρημένη από ποτέ άλλοτε στο πρόσφατο παρελθόν.

Τέσσερις χώρες, οι οποίες ονομάζονται «χώρες του Βίσεγκραντ», από το όνομα της πόλης της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης όπου συγκροτήθηκε, αποτελεί ομάδα χωρών με πολιτική και περιφερειακή συνεργασία που συγκροτήθηκε το 1991 από τη Δημοκρατία της Τσεχοσλοβακίας, τη Δημοκρατία της Πολωνίας και τη Δημοκρατία της Ουγγαρίας. Μετά τη διάσπαση της Τσεχοσλοβακίας το 1993 περιλαμβάνει τέσσερις χώρες, δεδομένου ότι τόσο η Τσεχική Δημοκρατία όσο και η Σλοβακική Δημοκρατία, που προέκυψαν από αυτή, αποτελούν μέλη της.
Αυτές οι χώρες που προέρχονται όλες από το πρώην Σύμφωνο της Βαρσοβίας και εντάχθηκαν στην Ε.Ε. σταδιακά μετά το 1994, επαναφέρουν τους συνοριακούς ελέγχους, οικοδομούν φράχτες στα σύνορά τους και ανακοινώνουν ότι δεν επιθυμούν να γίνουν αποδέκτες των προσφυγικών ροών από την Συρία, το Ιράκ και το Αφγανιστάν, που κατακλύζουν την Ελλάδα και την Τουρκία.

Την ίδια στιγμή η Αυστρία πρωτοστατεί στην πολιτική αποκλεισμού των Βαλκανικών συνόρων και των περασμάτων των προσφύγων από την Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, την Βουλγαρία, την Σερβία, την Βοσνία Ερζεγοβίνη, την Κροατία, την Αλβανία, την Σλοβενία και το Μαυροβούνιο, αγνοώντας την Ελλάδα που έχει και το μεγαλύτερο πρόβλημα.

Πρόκειται για μια σύγχρονη Βαβέλ που βασίζεται στην αδυναμία εκπόνησης μιας κοινής ευρωπαϊκής πολιτικής και της πλήρους αποτυχίας του μοντέλου που ήθελε τα τελευταία 8 χρόνια την Γερμανία να αφυδατώνει πλήρως την αντιπροσωπευτικότητα στην λήψη των αποφάσεων, μετατρέποντας την λειτουργία της Ε.Ε. σε ένα σύστημα της Γερμανίας και των δορυφόρων της.

Αυτή ήταν και η λογική των Μνημονίων που επιβλήθηκαν στις κατά τεκμήριο ασθενέστερες οικονομίες του ευρωπαϊκού νότου με τα μεγάλα ελλείμματα και τα τεράστια διαρθρωτικά προβλήματα τα οποία επιτάθηκαν από την εισαγωγή του κοινού νομίσματος από το 2002 και μετά.

Είναι η λογική της δημοσιονομικής προσαρμογής, των μηδενικών ελλειμμάτων, του χαμηλού πληθωρισμού και της συνεχούς λιτότητας. Μιας πολιτικής κομμένης και ραμμένης στα μέτρα της Γερμανίας και λίγων βόρειων συμμάχων της που όμως αμέλησε πλήρως για την δημοκρατική ολοκλήρωση της Ευρώπης και για τις πολιτικές και κοινωνικές συνέπειες από την κατεδάφιση του κοινωνικού κράτους και της φτωχοποίησης ευρύτερων τμημάτων πολλών ευρωπαϊκών λαών.

Έτσι πήγαν οι Ευρωπαίοι να αντιμετωπίσουν και την προσφυγική κρίση. Δίνοντας πακέτα με εκατομμύρια ευρώ για τα περίφημα hot spots σε Ελλάδα και Τουρκία, χωρίς να θέλουν ή και να μπορούν, ακόμη, να αντιμετωπίσουν την αποσταθεροποίηση των καθεστώτων και την πολεμική επέκταση στη Μέση και Εγγύς Ανατολή.

Η Ενωμένη Ευρώπη δεν υπάρχει σήμερα, όπως την γνωρίσαμε τουλάχιστον τα τελευταία 40 χρόνια και οι ευθύνες ανήκουν ασφαλώς σε πολλούς. Ο κορυφαίος όμως παράγοντας αυτής της κρίσης έχει ονοματεπώνυμο και λέγεται «Γερμανική Κυβέρνηση».