Οι επόμενες μέρες θα είναι καθοριστικές για την Ελλάδα και την ελληνική οικονομία και ο Ιούνιος αποφασιστικός μήνας για το μέλλον της Ευρώπης.

Στις 9 Μαίου το Eurogroup θα αποφασίσει αν θα γίνει δεκτή η ελληνική πρόταση για τα μέτρα που θα κρίνουν την συμφωνία με τους δανειστές η οποία θα δώσει πράσινο φως στην αξιολόγηση και στην απελευθέρωση κεφαλαίων για την Ελλάδα. Αν δεν συμβεί αυτό στις 9 Μαίου, θα υπάρξει άλλο ένα Eurogroup στα τέλη Μαίου προκειμένου να βρεθεί ένας κοινός τόπος ανάμεσα στις δύο πλευρές για να αποφευχθούν οι περιπέτειες του περυσινού καλοκαιριού που οδήγησαν την Ελλάδα ένα βήμα πριν από την χρεοκοπία με την έξοδο από το ευρώ και την προσωρινή στάση πληρωμών.

Στις 23 Ιουνίου διεξάγεται στην Μεγάλη Βρετανία το δημοψήφισμα για την παραμονή ή την την έξοδο της μεγάλης αυτής ευρωπαϊκής και παγκόσμιας οικονομικής δύναμης από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Την στιγμή αυτή οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι τίποτα δεν είναι σίγουρο. Τέσσερις στους δέκα Βρετανούς τάσσονται ήδη υπέρ της εξόδου της χώρας τους από την Ε.Ε.. Το αποτέλεσμα προβλέπεται ότι θα είναι οριακό είτε προς την μία είτε προς την άλλη κατεύθυνση. Ό,τι και να συμβεί όμως στην Βρετανία, όποιο κι αν είναι το αποτέλεσμα, θα αφήσει βαθύ αποτύπωμα στις μελλοντικές εξελίξεις. Αν αποχωρήσει η Βρετανία από την Ε.Ε. , θα μιλούμε πλέον για μια ακρωτηριασμένη Ευρωπαϊκή Ένωση που κανείς δεν θα μπορεί με ασφάλεια να προδιαγράψει την μελλοντική της πορεία. Ακόμα, όμως και επικρατήσει το Ναι στην παραμονή μέσα στην Ενωμένη Ευρώπη με 51%, τότε και πάλι είναι φανερό ότι από την ψήφο των μισών Βρετανών ψηφοφόρων, θα τροφοδοτηθούν αποσχιστικές τάσεις και σε άλλες χώρες-μέλη της Ε.Ε., με πολύ μικρότερη πολιτική ιστορία και ειδικό θεσμικό βάρος στο πλαίσιο της λειτουργίας των ευρωπαϊκών θεσμών.

Επανερχόμαστε στην Ελλάδα, η οποία βιώνει μια βαθιά οικονομική κρίση για έκτο συνεχή χρόνο χωρίς εμφανή σημάδια ανάκαμψης και με τα μνημόνια να επεκτείνονται και για μετά το 2018. Η κρίση όμως της Ελλάδας δεν είναι ένα επουσιώδες εσωτερικό πρόβλημα μια μικρής χώρας -μέλους της Ε.Ε. που αποτελεί μόλις το 2% της ευρωπαϊκής οικονομίας. Είναι μία κρίση που σιγοκαίει τα θεμέλια της Ε.Ε. που βασίζονται στην αμοιβαία συνεργασία και αλληουποστήριξη των πλούσιων οικονομιών του βορρά με τις αδύναμες και κατεξοχήν ελλειματικές του ευρωπαϊκού νότου.

Στο πρόβλημα της Ελλάδας, της Ιταλίας, της Ισπανίας, της Πορτογαλίας και της Ιρλανδίας, έρχεται να προστεθεί με έντονο τρόπο τον τελευταίο μήνα και το πρόβλημα της Γαλλίας. Της δεύτερης, δηλαδή, οικονομίας της Ευρώπης και της παραδοσιακής δύναμης που αποτελεί το διευθυντήριο της Ε.Ε. στο πλαίσιο του Γαλλογερμανικού άξονα. Συγκρούσεις, διαδηλώσεις, κοινωνική ένταση και ρίξη των συνδικάτων με την σοσιαλιστική κυβέρνηση του Φρανσουά Ολάντ, αποτελούν για την Γαλλία πλέον μέρος της καθημερινότητάς της. Αν πέσει η Γαλλία σε οικονομική ύφεση, τότε δεν απομένουν και πολλά στην Ε.Ε. παρά μόνο η Γερμανία και οι δορυφόροι της. Υλοποιείται με αυτόν τον τρόπο το σενάριο κύκλων του Βερολίνου και των Βρυξελλών ότι η σημερινή Ε.Ε. του ενιαίου νομίσματος και των μεγάλων οικονομικών ανισοτήτων μεταξύ βορρά και νότου δεν μπορεί παρά να μετατραπεί σε μία Ένωση πολλών ταχυτήτων.

Με άλλα λόγια το νόμισμα θα είναι κοινό για τα 19 κράτη-μέλη που μετέχουν σε αυτό, αλλά ο μηχανισμός των ισοτιμιών του και η πραγματική συναλλαγματική του αξία θα διαθέτει άλλη δυναμική στην Ελλάδα και άλλη στην Γερμανία. Θα πρόκειται περί ενός παράλληλου νομίσματος που μόνο κατ’ όνομα θα είναι το σημερινό ευρώ, όπως το γνωρίσαμε ως ενιαίο νόμισμα από το 2002 μέχρι και σήμερα. Και φυσικά, οι όροι για την συμμετοχή των ανίσχυρων σε αυτή την Ευρώπη των πολλών ταχυτήτων, θα είναι και πάλι αντίστοιχα επαχθείς έναντι των ισχυρών, όπως συμβαίνει σήμερα με την περίπτωση της Ελλάδας και των ατελείωτων μνημονίων που της έχουν επιβληθεί ως αντιστάθμισμα των δανεισμού της και της συνέχισης της συμμετοχής της στον μηχανισμό του ενιαίου νομίσματος.

Την ίδια στιγμή τα σύνορα κλείνουν σε όλη την Κεντρική και Βόρεια Ευρώπη, μαζί με τις εισόδους των Βαλκανίων. Το προσφυγικό ζήτημα αναδεικνύεται σε λυδία λίθο εξελίξεων που έχουν να κάνουν με την θεσμική και δημοκρατική θωράκιση των ευρωπαϊκών κρατών. Στην Γερμανία πρόσφατα σε εκλογές σε Ομόσπονδα κρατίδια το ξενοφοβικό και ρατσιστικό κόμμα AfD που επιτίθεται στο Ισλάμ και τάσσεται κατά του ευρώ, κατέγραψε διψήφια ποσοστά και ήδη προεξοφλείται η είσοδός του στην Γερμανική Ομοσπονδιακή Βουλή στις εκλογές του 2017, πιθανώς και ως τρίτο κόμμα. Στην Αυστρία πριν λίγες μέρες στον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών ο υποψήφιος του ακροδεξιού κόμματος της “Ελευθερίας”, ήρθε πρώτος με 36% και έχει βάσιμες ελπίδες εκλογής στον δεύτερο γύρο. Στην Γαλλία η Μαρίν Λεπέν διαθέτει την στήριξη τουλάχιστον του 25% των Γάλλων ψηφοφόρων και περιμένει από τώρα τον αντίπαλό της στον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών που θα διεξαχθούν τον Μαίο του 2017, σε ένα χρόνο από σήμερα. Στην Ουγγαρία κυβερνά ο ακραίος Βίκτορ Όρμπαν λειτουργώντας μακράν του ευρωπαϊκού δημοκρατικού κεκτημένου και στην Ελλάδα η Χρυσή Αυγή έχει παγιωθεί εδώ και δύο χρόνια ως τρίτο κόμμα στην Βουλή, χωρίς να αποτελεί αυτό πλέον είδηση ούτε για τους Έλληνες αλλά ούτε και για τους Ευρωπαίους.

Η κρίση και η διόγκωση των ανισοτήτων ευννοεί τους ακραίους και τα πολιτικά άκρα. Τα παραδοσιακά συντηριτικά και σοσιαλδημοκρατικά κόμματα συρρικνώνονται συνεχώς, χάνοντας την κοινωνική τους δυναμική απέχοντας πολύ από το να εκφράσουν τις προσδοκίες των πολιτών τους και την ριζοσπαστικοποίηση που γεννά η κρίση σε ευρύτερα κοινωνικά στρώμματα.

Η πολιτική ολοκλήρωση της Ευρώπης μοιάζει να μην έχει τόσο μεγάλη σημασία για την κυβέρνηση του Βερολίνου και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, από την στιγμή που το κύριο βάρος των ασκούμενων πολιτικών μετατίθεται στην κερδοφορία του χρηματοπιστωτικού συστήματος και όχι στην άσκηση πολιτικών που σχετίζονται με την σταθερή εργασία και την διεύρυνση των θεσμών της κοινωνικής προστασίας.

Η αφυδάτωση των δημοκρατικών λειτουργιών μέσα από την υποβάθμιση των αντιπροσοπευτικών ευρωπαϊκών θεσμών και την υποκατάστασή τους από προειλλημένες συμφωνίες πίσω από κλειστές πόρτες, σηματοδοτούν μια θεμελιακή αλλαγή στο πνεύμα των ιδρυτικών διακηρύξεων της Ενωμένης Ευρώπης.

Πολλοί, απευθυνόμενοι σε όσους υποστηρίζουν ότι η Ευρώπη δεν πάει καλά, λένε ότι παρόλαυτά δεν υπάρχει άλλο μοντέλο καλύτερης και δημοκρατικότερης πολιτικής λειτουργίας από εκείνο της Ενωμένης Ευρώπης.

Η απάντηση είναι ότι δεν ψάχνουμαι ως νέοι ευρωπαίοι και δημοκράτες πολίτες το λιγότερο χειρότερο ή το μικρότερο κακό μεταξύ αυτών που μας προτείνονται, αλλά δίνουμε την μάχη ώστε να ζήσουμε σε μια Ενωμένη Ευρώπη που θα τιμά τις αξίες της και τις αρχές πάνω στις οποίες δομήθηκε, βάζοντας ως πρώτη προτεραιότητά της την διάσωση των κοινωνιών και όχι των μεγάλων συστημικών τραπεζών.