Δανείζομαι σήμερα, με αφορμή τις καταστροφικές πυρκαγιές της Αττικής με τους δεκάδες νεκρούς και τους εκατοντάδες τραυματίες που σόκαραν την ελληνική κοινωνία και την διεθνή κοινότητα, ένα κείμενο που έγραψε ο καλός δημοσιογράφος Γιώργος Καρελιάς για το πολιτικό ιστολόγιο «Protagon.gr». Το κείμενο παρουσιάζει συνοπτικά και με μεγάλη διαύγεια για τον αναγνώστη, επτά κρίσιμα συμπεράσματα από τα 44 χρόνια της Μεταπολίτευσης σχετικά με τα πιθανά αίτια που μας οδήγησαν διαχρονικά και με όλες τις κυβερνήσεις, σε φυσικές καταστροφές που λαμβάνουν διαστάσεις εθνικής τραγωδίας. Ακολουθεί το κείμενο.

«Η 44η επέτειος της αποκατάστασης της δημοκρατίας σημαδεύτηκε από την τραγωδία στην ανατολική Αττική. Είναι η χειρότερη που ζήσαμε όλα αυτά τα χρόνια, αφού χάθηκαν οι περισσότερες ανθρώπινες ζωές και προσφέρεται για ορισμένα βασικά συμπεράσματα.

Πρώτον, μετά την αποκατάσταση της Δημοκρατίας (1974), η χώρα κυβερνήθηκε από πολιτικές δυνάμεις όλου του πολιτικού φάσματος: δεξιές, κεντρώες και αριστερές. Φέτος κλείνει μια τετραετία στην εξουσία το αριστερό κομμάτι του φάσματος. Και ο κύκλος ολοκληρώνεται. Χάθηκαν τόσες ζωές επειδή δεν υπήρχε σχέδιο;

Δεύτερον, τραγωδίες σαν την σημερινή δεν κάνουν πολιτικές διακρίσεις και όσοι προσπάθησαν ή θα προσπαθήσουν να τις εκμεταλλευθούν είναι αμετανόητοι καιροσκόποι. Δεκάδες νεκρούς θρηνήσαμε το 2007 επί Δεξιάς στην Ηλεία, δεκάδες και σήμερα επί Αριστεράς στην Αττική.

Τρίτον, οι κυβερνήσεις διαχρονικά, στην προσπάθειά τους να μειώσουν τις ευθύνες τους, αναζητούν δικαιολογίες και καταφεύγουν στη συνωμοσιολογία. Για «ασύμμετρη απειλή» μιλούσε το 2007 ο Κώστας Καραμανλής, για «ασύμμετρα φαινόμενα» σήμερα ο Αλέξης Τσίπρας. Οι «εμπρηστές» και οι «ξένοι πράκτορες» έχουν αποτελέσει, κατά καιρούς, το βολικό άλλοθι όσων έπρεπε να βρουν σώνει και καλά δικαιολογίες. Καιρός να σταματήσουν, όταν δεν υπάρχει επαρκής τεκμηρίωση.

Τέταρτον, σε ακραίες συνθήκες, καμιά κυβέρνηση και κανένας κρατικός μηχανισμός δεν μπορεί να αποτρέψει την καταστροφή. Αν μπορούσε, δεν θα είχαν θύματα πολύ πιο ισχυρές και προηγμένες χώρες, που έχουν βιώσει ανάλογες τραγωδίες. Οι συνθήκες ήταν όντως ασύμμετρες και το 1995 στην Πεντέλη (κάηκαν 150 σπίτια) και το 2007 στην Ηλεία (δεκάδες νεκροί) και σήμερα. Το μόνο που μπορεί να κάνει ένας καλός σχεδιασμός είναι να σώσει όσο περισσότερες ανθρώπινες προλάβει. Κάτι που, όπως φαίνεται, δεν έγινε στο Mάτι, το κέντρο της τραγωδίας.

Πέμπτον, ο αντικειμενικός καταλογισμός ευθυνών δεν μπορεί να γίνει, αν γίνει, παρά μόνον πολύ αργότερα στις δικαστικές αίθουσες, όπως έγινε για τις φονικές πυρκαγιές στην Ηλεία.

Έκτον, η ανάληψη της πολιτικής ευθύνης πρέπει να είναι άμεση. Ουδείς μπορεί να κατηγορήσει κανέναν για το ότι δεν μπόρεσε να σταματήσει τη φονική πυρκαγιά. Ήταν αδύνατον. Όμως, υπήρξε αμέλεια, κακή εκτίμηση ή ολιγωρία και δεν έγινε προσπάθεια να εκκενωθεί εγκαίρως το Μάτι. Κάποιος ή κάποιοι (πρέπει να) φταίνε γι’ αυτό: υπουργοί, δήμαρχοι, επικεφαλής των συναρμόδιων υπηρεσιών. Και πρέπει η ευθύνη να αναληφθεί. Αυτό σημαίνει παραίτηση. Αν δεν έρθει εκουσίως, πρέπει να επιβληθεί.
Έβδομον, εμείς οι πολίτες έχουμε το μερίδιο της ευθύνης μας. Είτε όταν κλείνουμε την Λωρίδα Έκτακτης Ανάγκης, με αποτέλεσμα να εμποδίζουμε τα Πυροσβεστικά και τα Ασθενοφόρα, είτε όταν αρνούμαστε να ακούσουμε τις εντολές και οδηγίες των επαϊόντων την κρίσιμη ώρα. Kαι αυτά είναι επαναλαμβανόμενα συμπτώματα. Η ευθύνη δεν είναι ανώδυνη καραμέλα για κάθε χρήση. Για όλους μας αποτυπώνεται σε αυτήν την (ανώνυμη) ρήση: «Αναρωτήθηκα γιατί κάποιος δεν έκανε κάτι. Μετά συνειδητοποίησα ότι αυτός ο κάποιος ήμουν εγώ».

Όμως, για όσους έχουν αναλάβει κάτι περισσότερο, ισχύει η ρήση του αμερικανού συγγραφέα Άρνολντ Γκλάσοου: «Ένας πραγματικός ηγέτης παίρνει πάνω του λίγο παραπάνω φταίξιμο απ’ όσο του αναλογεί και λίγο λιγότερα εύσημα απ’ όσα του αναλογούν».