Πριν λίγες ώρες ο 76χρονος δήμαρχος Θεσσαλονίκης Γιάννης Μπουτάρης ανακοίνωσε την πρόθεσή του να μην είμαι και πάλι υποψήφιος στις δημοτικές εκλογές του Μαΐου του 2019. Εκλέχτηκε για πρώτη το 2010 και επανεκλέχτηκε το 2014 σε μια πόλη που μέχρι τότε και για 25 χρόνια αναπαρήγαγε πολιτικές εθνοκαπηλείας ως μια εύκολη απάντηση στα μυριάδες προβλήματά της. Πίσω όμως από αυτές τις πολιτικές αποδείχτηκε εκ των υστέρων ότι κρυβόταν έκνομες ενέργειες και ποινικά κολάσιμες συμπεριφορές που οδήγησαν έναν πρώην δήμαρχο στο να καταδικαστεί πρωτοδίκως σε ισόβια δεσμά.

Δεν είμαι μόνιμος κάτοικος Θεσσαλονίκης και συνεπώς δεν μπορώ να κρίνω αν η δημοτική αρχή του κ. Μπουτάρη πέτυχε στα ζητήματα της καθαριότητας, του κυκλοφοριακού, της ορθής λειτουργίας των δημοτικών υπηρεσιών και σε δεκάδες ακόμα θέματα στα οποία κρίνεται η καθημερινότητα των πολιτών και το έργο μιας δημοτικής αρχής.

Εκείνο όμως που μετά βεβαιότητας μπορώ να πω είναι ότι ο Γιάννης Μπουτάρης παρέλαβε μία πόλη κλειστοφοβική, μίζερη, περιστρεφόμενη μονίμως γύρω από τον εαυτό της, που είχε γυρισμένη την πλάτη της στον υπόλοιπο κόσμο και κολυμπούσε στα σκάνδαλα και τις πολιτικές αγυρτείες. Και παραδίδει μία Θεσσαλονίκη συμφιλιωμένη με το πολυπολιτισμικό παρελθόν της που με τόση ενάργεια προσπάθησαν να ενταφιάσουν οι προκάτοχοι του στο όνομα της ελληνικότητας και του «Μεγαλεξαδρισμού» της.

Η Θεσσαλονίκη έζησε για πολλούς αιώνες αρμονικά ως χωνευτήρι λαών, θρησκειών και πολιτισμών μέχρι και τις αρχές του 20ου αιώνα. Οι Τούρκοι, οι Οθωμανοί, οι Εβραίοι, οι Αρμένιοι μαζί με τους Έλληνες αποτελέσαν το ιδιαίτερο στοιχείο της ταυτότητάς της στα βάθη της μακραίωνης ιστορικής της διαδρομής. Όλα αυτά αποσιωπήθηκαν για δεκαετίες από την λανθασμένη ανάγνωση της ιστορίας ότι η αποκάλυψη του παρελθόντος θα θέσει σε κίνδυνο την ελληνική της ταυτότητα.
Κι όμως, το άνοιγμα του Μπουτάρη σε όλους τους λαούς που έτρεφαν αισθήματα για τη Θεσσαλονίκη μέσα από την επίγνωση του παρελθόντος της και τις αφηγήσεις των προγόνων τους, έφερε ξαφνικά την πόλη στο επίκεντρο ενός διεθνούς ενδιαφέροντος.

Έπαψε η Θεσσαλονίκη να είναι η επαρχία που μονίμως ολοφύρεται για τα χαμένα πρωτεία της από την Αθήνα στο εσωτερικό και έστρεψε την θωριά της στον κόσμο αναδεικνύοντας ως συγκριτικό της πλεονέκτημα το πολυπολιτισμικό και πολυ-εθνοτικό παρελθόν της.

Και αυξήθηκε η επισκεψιμότητα της και γέμισαν τα ξενοδοχεία της και τα μαγαζιά της και ξαναφάνηκαν γεμάτα καράβια με τουρίστες στο λιμάνι της, άνθισαν οι εμπορικές συναλλαγές και πάλι με μεγάλες μητροπόλεις της δύσης και της ανατολής. Οι Τούρκοι πλημμύρισαν την Θεσσαλονίκη για δουν από κοντά το σπίτι όπου γεννήθηκε ο Κεμάλ Ατατούρκ, τα μέρη όπου άκμασε η Οθωμανική Αυτοκρατορία για πολλούς αιώνες, οι Εβραίοι για να επισκεφτούν τις συναγωγές τους που ρημάχτηκαν και εγκαταλείφτηκαν μετά το πογκρόμ σε βάρος τους από τις ναζιστικές δυνάμεις κατοχής το 1941-44, οι Αρμένιοι για να αναζητήσουν τις ρίζες των χαμένων γειτονιών των παππούδων τους.

Δεν ήταν εύκολη η σύγκρουση και η ρήξη του Μπουτάρη με ό,τι συμβόλιζε και εκπροσωπούσε το μαύρο παρελθόν της πόλης του. Το πλήρωσε ακόμα και με την σωματική του ακεραιότητα όταν πριν λίγους μήνες δέχτηκε απρόκλητη επίθεση από ακροδεξιούς δήθεν υπερασπιστές της ελληνικότητας της Μακεδονίας που στάζουν όμως φαρμάκι για τους άλλους λαούς και τρέφονται από το μίσος και την καπηλεία των εθνικών συμβόλων. Αλλά εκείνος δεν έσκυψε, δεν φοβήθηκε, δεν υπαναχώρησε από τις θέσεις του ούτε για μια στιγμή. Κάπως έτσι, κατόρθωσε να γίνει ένας από τους ελάχιστους δημάρχους στην Ελλάδα που εφόσον επέλεγε να είναι ξανά υποψήφιος στις προσεχείς δημοτικές εκλογές, θα τον στήριζαν και ο ΣΥΡΙΖΑ και το ΚΙΝΑΛ και το Ποτάμι και πολλές ακόμα ανεξάρτητες κινήσεις πολιτών από τον χώρο της προοδευτικής διανόησης της Θεσσαλονίκης.

Για όλους αυτούς τους λόγους, στο κλείσιμο αυτής της αυτοδιοικητικής του διαδρομής, οφείλουμε ένα ευχαριστώ στον Γιάννη Μπουτάρη. Όχι γιατί ήταν αλάνθαστος, όχι γιατί δεν αφήνει πίσω του πολλά ακόμα που πρέπει και μπορούν να γίνουν για τον τόπο του. Αλλά για το παράδειγμα που έδωσε με την στάση και την πολιτική του συμπεριφορά, ότι η ελληνική κοινωνία όταν βγει από την παραζάλη της καπηλείας του ιστορικού της παρελθόντος και το αξιοποιήσει αυτό γόνιμα συνθετικά και δημιουργικά, μπορεί να ανοιχτεί στον υπόλοιπο κόσμο και να κερδίσει πολύ περισσότερα από αυτά που αποκόμιζε από τον φανατισμό και την μισαλλοδοξία.