Η ιστορική σχέση της παραδοσιακής αριστεράς με την ευρύτερη κεντροαριστερή παράταξη στην Ελλάδα μόνο εύκολη και ανέφελη δεν υπήρξε στα χρόνια που ακολούθησαν την Μεταπολίτευση του 1974. Τότε, ιδρύθηκε το ΠΑΣΟΚ από τον Ανδρέα Παπανδρέου με συνθήματα και πρόγραμμα που πολλές φορές ξεπερνούσαν ακόμα και τις πιο προωθημένες θέσεις της κομμουνιστικής αριστεράς που από το 1968 και μετά διχάστηκε σε δύο κυρίαρχα πολιτικά ρεύματα· το ΚΚΕ και το ΚΚΕ εσωτερικού. Το μεν πρώτο αποτελούσε την φιλική προς την Σοβιετική Ένωση εκδοχή της κομμουνιστικής αριστεράς στην Ελλάδα της μεταπολίτευσης. Tο ΚΚΕ εσωτερικού από τη πλευρά του εξέφραζε την λεγόμενη την εποχή εκείνη «Ευρώπη των λαών», με κριτική διάθεση απέναντι στο αλάθητο των Σοβιετικών και την αποθέωση του συστήματος του λεγόμενου «υπαρκτού σοσιαλισμού».

Όμως, αυτά τα δύο κόμματα τελικώς δεν κατόρθωσαν ποτέ να αποκτήσουν πλειοψηφικά χαρακτηριστικά στην ελληνική κοινωνία, καθώς συγκέντρωναν αθροιστικά μέχρι και το 2012 σταθερά από 7 έως 13%. Και αυτό συνέβαινε γιατί το ΠΑΣΟΚ από το 1977 και μετά κατόρθωσε να αναδειχθεί ως ένας από τους δύο κεντρικούς πόλους του πολιτικού μας συστήματος, να συγκεντρώσει γύρω του μια ευρεία κοινωνική συμμαχία που απορρόφησε σε μεγάλο βαθμό και την προδικτατορική δυναμική της ΕΔΑ καθώς και εκείνη της Ενώσεως Κέντρου. Έτσι, το ΠΑΣΟΚ αποτέλεσε την μεγάλη παράταξη της κεντροαριστεράς στην Ελλάδα στον αντίποδα της Ν.Δ. η οποία εκπροσωπούσε την μεγάλη παράταξη του φιλελευθέρου και κεντροδεξιού πολιτικού φάσματος.

Την πολιτική της περιθωριοποίηση από το ΠΑΣΟΚ η παραδοσιακή αριστερά ποτέ δεν τη αποδέχθηκε ως ένα γεγονός αναπότρεπτο και δεν συμβιβάστηκε με την λογική της απορρόφησης της από το μεγάλο συγγενές κόμμα της κεντροαριστεράς που κυριαρχούσε στην πολιτική ζωή του τόπου και κυβέρνησε συνολικά έως και το 2014 για 25 έτη.

Οι σχέσεις του ΠΑΣΟΚ με τον ενιαίο Συνασπισμό από το 1989 και μετά πέρασαν μια πολύ μεγάλη κρίση από την στιγμή ο Συνασπισμός συνέπραξε μαζί με τη Ν.Δ. στην κυβέρνηση Τζανετάκη, η οποία αποφάσισε την παραπομπή του Ανδρέα Παπανδρέου στο Ειδικό Δικαστήριο για το σκάνδαλο Κοσκωτά. Ήταν τότε που το ΠΑΣΟΚ κατήγγειλε τον Συνασπισμό ότι θέλησε να το διαλύσει για να λάβει εκείνος την θέση του ως ηγεμονική πολιτική δύναμη στο πλαίσιο του ανταγωνισμού με τη Ν.Δ..

Παρόλα αυτά, το ΠΑΣΟΚ άντεξε και επανήλθε στην εξουσία το 1993, την οποία κράτησε αυτή την φορά για δέκα συναπτά χρόνια. Την περίοδο εκείνη τόσο το ΚΚΕ όσο και το εναπομείναν κομμάτι του Συνασπισμού έφτασαν στα όρια της εκλογικής τους επιβίωσης. Μάλιστα, στην Βουλή του 1993-96 ο Συνασπισμός δεν κατόρθωσε καν να διαβεί το κατώφλι του 3% και παρέμεινε για τρία χρόνια ως εξωκοινοβουλευτικό κόμμα!

Μέχρι και το 2009 οπότε το ΠΑΣΟΚ κέρδισε για τελευταία φορά αυτοδύναμα την εξουσία με ποσοστό 44%, κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί ότι τα κόμματα της παραδοσιακής αριστεράς θα μπορούσαν να διεμβολίσουν τον δικομματισμό και να παίξουν κάποιο σημαντικό ρόλο σε επίπεδο διακυβέρνησης πέρα από το να υπάρχουν ως κόμματα διαμαρτυρίας. Είναι χαρακτηριστικό ότι στις εκλογές του 2009, τις τελευταίες πριν από την μεγάλη οικονομική κρίση που συντάραξε τη χώρα, το ΚΚΕ είχε πάρει 7,5% και ο ΣΥΡΙΖΑ με νέο ηγέτη τον Αλέξη Τσίπρα το 4,5% των ψήφων! Ποιος θα μπορούσε να φανταστεί ότι ο ηγέτης ενός κόμματος του 4,5% μέσα σε τρία χρόνια θα γινόταν αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης και στα επόμενα 2,5 χρόνια που ακολούθησαν πρωθυπουργός της χώρας;

Από το 2012 και μετά η κρίση διέλυσε μεταξύ άλλων και το πολιτικό σύστημα όπως το γνωρίζαμε τα τελευταία 40 χρόνια. Η Ν.Δ. συρρικνώθηκε αλλά δεν διαλύθηκε ενώ το ΠΑΣΟΚ έφτασε από το 44% του 2009 στο 4,5% του Ιανουαρίου του 2015! Δεν υπάρχει ασφαλώς ιστορικό προηγούμενο τόσο ραγδαίων πολιτικών αλλαγών στον ευρωπαϊκό χώρο με αυτό που συνέβη στην Ελλάδα από το 2009 έως το 2015.

Κάπως έτσι ο ΣΥΡΙΖΑ κυριάρχησε και έγινε κόμμα εξουσίας και το ΠΑΣΟΚ υπέστη πολλές μεταμορφώσεις ως Ελιά, Δημοκρατική Συμπαράταξη και Κίνημα Αλλαγής εσχάτως, προκειμένου να εξασφαλίσει την πολιτική του επιβίωση. Και τώρα πια ο ΣΥΡΙΖΑ πήρε την θέση της μεγάλης πολιτικής δύναμης που φιλοδοξεί να ηγεμονεύσει στον χώρο της κεντροαριστεράς, εκεί που κάποτε μεσουρανούσε το ΠΑΣΟΚ. Γι’ αυτό και οι σχέσεις των δύο κομμάτων, παρά το γεγονός ότι προέρχονται κατά βάση από την ίδια ευρύτερη πολιτική οικογένεια, παραμένουν και σήμερα σταθερά ανταγωνιστικές έως και εχθρικές. Και οι δύο γνωρίζουν πώς η πολιτική τους επιβίωση περνά μέσα από την ήττα του «ομογάλακτου» αντιπάλου. Είναι γνωστό άλλωστε από την ιστορία ότι οι εμφύλιες συρράξεις είναι και οι πιο αιματηρές…